نجوم وفضا

تلسکوپ‌های فضایی و رصدخانه‌های زمینی موفق شده‌اند تپ‌اختر جوانی را در نزدیکی بقایای انفجار ابرنواختری ستاره‌ای سنگین شناسایی کنند. این تپ‌اختر در یکی از قمرهای کهکشان راه‌شیری قرار دارد.

این تپ‌اختر که بر اساس رصدهای تلسکوپ فضایی پرتو ایکس چاندرا و تلسکوپ اروپایی ایکس-ام-ام نیوتن آشکار شده، ستاره‌ای نوترونی به قطر 30 کیلومتر است که حدود 1.5 برابر خورشید سنگینی دارد. این ستاره کروی کوچک در هر ثانیه چند صد دور می‌زند و در این تصویر می‌توانید آن‌را به‌صورت گوی آبی‌رنگ پرنوری که در سمت راست تصویر خودنمایی می‌کند، مشاهده کنید.
تصاویر مریی در اطراف این بازمانده ستاره‌ای، پوسته‌ای از گاز و غبار را نشان می‌دهد. این نخستین بار است که چنین جسمی در ابر ماژلانی کوچک دیده می‌شود. ابر ماژلانی کوچک، کهکشانی نامنظم در فاصله بیش از 300هزار سال‌نوری است که به دور کهکشان راه‌شیری می‌گردد. در سمت چپ تصویر هم می‌توانید سحابی نشری زیبایی را ببینید که یکی از فعال‌ترین مناطق تولد ستارگان در ابر ماژلانی کوچک است. فاصله 300هزار سال نوری این تپ‌اختر بدان معنی است که انفجار اصلی بیش از 300هزار سال پیش اتفاق افتاده و نور ناشی از آن تمام این سال‌ها در راه بوده تا به ما برسد.
تصویری که در اینجا ملاحظه می‌کنید، ترکیبی از تصاور رصدخانه فضایی چاندرا، تلسکوپ فضایی ایکس-ام-ام نیوتن و رصدخانه سرو تولولو در شیلی است.

پس از آغاز به کار تلسکوپ فضایی کپلر، تعداد سیارات فراخورشیدی شناخته‌شده افزایش چشمگیری داشته، اما در این میان، وفور سیاراتی با اندازه متوسط به چالشی برای مدل‌های شکل‌گیری سیارات تبدیل شده است.

پس از آغاز به کار تلسکوپ فضایی کپلر، تعداد سیارات فراخورشیدی شناسایی شده به میزان چشمگیری افزایش یافته است. در نخستین کنفرانس علمی کپلر در مرکز تحقیقات ایمز ناسا در فلوریدا، دانشمندان پروژه اعلام کردند که این تلسکوپ فضایی 2326 کاندیدای سیاره‌ای را شناسایی کرده است.
به گزارش نیچر، اما موضوعی که در این میان به معمایی برای اخترشناسان و نظریه‌پردازان تبدیل شده، سهم بالای –در حدود یک سوم- سیاراتی است که از نظر اندازه از زمین بزرگ‌تر ولی از نپتون کوچک‌تر هستند. این ابرزمین‌ها رده جدیدی از سیارات را معرفی کرده‌اند که حتی ممکن است پرجمعیت‌ترین رده سیارات را تشکیل داده باشد. فراوانی زیاد آنها باعث آشفتگی مدل‌های مرسوم شکل‌گیری سیارات شده است. علاوه بر این، اغلب این سیارات در مدارهایی نزدیک به ستاره مادر خود گردش می‌کنند، دقیقا جایی‌که بر طبق این مدل‌ها نباید حضور داشته باشند.
داگلاس لین، متخصص مدل‌سازی شکل‌گیری سیارات و رییس موسسه اخترشناسی و اخترفیزیک دانشگاه پکن می‌گوید: «این چالش بزرگی است. شما نمی‌توانید فقط به دستکاری پارامترها اکتفا کنید، بلکه نیاز دارید که درباره فیزیک آن فکر کنید.»
با الهام از منظومه شمسی با مجموعه متمایزی از سیارات کوچک و بزرگ، مدل‌های اولیه شکل‌گیری سیارات بر مبنای مفهوم «پیوستگی هسته» بنا نهاده شدند. در این مدل‌ها، غبارهایی که در یک قرص پیش‌سیاره‌ای به دور یک ستاره می‌گردند، می‌توانستند به شکل شبه‌سیاره‌های کوچکی از سنگ و یخ متراکم شوند، با یکدیگر برخورد کرده و به هم بپیونند. میزان مواد موجود برای برای شکل‌گیری این هسته‌ها در بخش داخلی قرص سیاره‌ای بسیار اندک بود، و در نتیجه رشد این هسته‌ها نمی‌توانست چندان بزرگ‌تر از زمین باشد. اما در نواحی دورتر، آنها می‌توانستند به ده برابر جرم زمین یا بیشتر برسند و در نتیجه گرانش کافی برای جذب حجم عظیمی از گاز و تبدیل شدن به سیارات مشتری‌مانند را داشتند.

ادامه مطلب...

راکت بدون سرنشین «سایوز 2» حامل ماهواره ارتباطات نظامی «مریدیان»(Meridian) که روز جمعه از پایگاه فضایی پلستسک در منطقه شمالی روسیه به فضا پرتاب شده بود پیش از رسیدن به مدار با مشکل مواجه شده و پنجمین سقوط ماموریت فضایی روسیه را در سال 2011 به ثبت رساند.

ولادیمیر پاپووین، رئیس سازمان فضایی روسیه در یک نشست خبری تلویزیونی به خبرنگاران گفت: این حوزه از صنعت فضایی به نوعی دچار بحران شده و ما اکنون می‌دانیم که مشکل اصلی در موتور این فضاپیما است؛ اما بررسی‌های بیشتری برای دستیابی به علت اصلی نیاز است.

پاپووین در نشست خبری که در اصل قرار بود به مناسبت موفقیت فضاپیمای سایوزTMA-03M در ورود به ایستگاه فضایی بین‌المللی اجرا شود با خبرنگاران سخن گفت.

«سایوز 2» پس از شکست ماموریتش، در نزدیکی شهر توبولسک در سیبری با زمین برخورد کرد.

پرتاب فضایی بعدی روسیه برای تاریخ 26 دسامبر( پنجم دی) برنامه‌ریزی شده است که در آن یک موشک پروتون از مرکز فضایی بایکونور قزاقستان به انتقال یک ماهواره ارتباطی به فضا خواهد پرداخت.

همچنین قرار است یک موشک دیگر سایوز توسط شرکت پرواز فضایی آریان‌اسپیس در روز 28 دسامبر(هفت دی) به فضا پرتاب شود.

تلسکوپ KM3Net (تلسکوپ کیلومتر مکعبی نوترینو) که قرار است به بررسی ذرات ریز و سریع نوترینو بپردازد از شبکه‌هایی از آشکارسازها با حجم چندین کیلومتر مکعب تشکیل خواهد شد که ارتفاع هر کدام از برج 830 متری الخلیفه دوبی بیشتر خواهد بود.

به گفته پیتر فیشر، فیزیکدان ذرات دانشگاه فنی ماساچوست در زمان کشف یک ذره، این ماده با مواد گوناگون مانند آب، فولاد، هوا یا یخ در تعامل است. هرچه میزان این تعامل کمتر باشد، ماده بیشتری برای اثرگذاری بر آن مورد نیاز است.

ادامه مطلب...

سیارات جدید «کپلر-20e» و «کپلر-20f» در فاصله بسیار نزدیکی از ستاره خود گردش می‌کنند که سطح آنها را بسیار داغ کرده و وجود آب مایع و قابل سکونت‌بودن آنها را غیر ممکن می‌کند.

«کپلر-20f» احتمالا از یک جو ضخیم بخار آب برخوردار بوده و سیاره «کپلر-20e» نیز که کمی از زمین کوچکتر است،‌ سطحی بسیار داغ دارد.

هر دو سیاره در فاصله بسیار نزدیکی از ستاره خود گردش می‌کنند و از سال‌های به ترتیب 9 و 16 روزه برخوردارند.

دکتر «فرانسوا فرسین»، یکی از ستاره‌شناسان مرکز فیزیک نجومی هاروارد اسمیتسون در کمبریج اظهار کرد: این اولین بار است که بشریت موفق به شناسایی جسمی شبیه به زمین در اطراف یک ستاره شده و ممکن است سیارات این‌چنینی بیشتری وجود داشته باشد.

ادامه مطلب...

 بیش از پنجاه سال است که راکتها، انسانها، روباتها و ماهواره ها را به همراه خود به فضا می برند. اما شکستهای بزرگ همچنان رخ می دهند و این نشان می دهد که هنوز خروج از زمین با استفاده از فضاپیماهایی که برای این کار ساخته شده اند، تا چه اندازه دشوار است.

سال 2011 نیز از این شکستها و نقصهای فنی بی نصیب باقی نمانده است که البته در هیچ کدام از این شکستها و سقوطها فضانوردی حضور نداشته و آسیب مالی به وجود نیامده است. در ادامه بزرگترین شکستهایی که در صنعت فضایی در سال 2011 رخ داده اند معرفی می شوند:

سرگردانی ماهواره نظامی روسها

سال 2011 برای صنعت فضایی روسها آغازی ناخوشایند داشت که تا پایان سال نیز ادامه پیدا کرد، زیرا ماهواره نظامی روسها با نام Geo-IK 2 نتوانست به مدار مورد نظر خود برسد و پس از پرتاب در تاریخ اول فوریه 2011 دچارنقص فنی شد. قرار بود این ماهواره برای ارتش روسیه از زمین نقشه های سه بعدی تهیه کند اما بروز نقص در تقویت کننده راکت سه مرحله ای منجر به سرگردان شدن این ماهواره در مدار زمین شد.

ادامه مطلب...