نجوم وفضا

دوربین HiRISE این عکس را هنگامی که مدارگرد در حال عبور از فراز منطقه Amozonis Planitia در شمال مریخ بود ثبت کرد. در منطقه عکس برداری شده، آثار و نشانه‌های بسیاری از طوفان‌ها و گردبادهای گذشته نیز به صورت رگه‌ها و نوارهایی بر سطح منطقه رویت پذیر بود.

این گردباد (به چنین گردبادهایی در سیاره سرخ اصطلاحا غبار شیطانی یا Dust Devils گفته می‌شود.) که به صورت یک کمان در تصویر مشخص است به وسیله بادهای غربی در مریخ به وجود آمده است. طول این گردباد در حدود 27 متر است.

ادامه مطلب...

دو دهه پس از کشف نخستین سیاره در ماورای منظومه شمسی، تلاش‌برای دستیابی به پاسخی مستدل برای این قدیمی‌ترین و بنیادی‌ترین سوال بشر همچنان ادامه دارد. وجود گونه‌های متفاوتی از حیات در سیارات ماورای منظومه شمسی با توجه به پهنه بی‌انتهای گیتی و انبوه بی شمار ستارگان کاملا محتمل است؛ اما دانشمندان امیدوارند برای پاسخ به این سوال به ورای آمار و ارقام رفته و چیزی متقن تر و گویاتر پیدا کنند. با شناسایی صد‌ها سیاره فراخورشیدی که به دور ستارگانی مانند خورشید ما در حال گردشند، امید دانشمندان به کشف حیات در ماورای منظومه شمسی هر روز پررنگ‌تر می‌شود. اگر چه بیشتر سیارات کشف شده، غول‌های گازی بیش از حد بزرگی با حرکت وضعی فوق‌العاده سریع هستند که به دلیل قرار داشتن در فاصله‌ای نزدیک به ستاره مادر شرایط چندان مساعدی برای زندگی ندارند اما در این بین سیاراتی هم وجود دارند که به نحو شگفت انگیزی شبیه زمین خودمان هستند.

ادامه مطلب...

یک پسماند فضایی کوچک که از یک ماهواره قدیمی روسی جدا شده و در فضا سرگردان است، چندی پیش هر شش خدمه ایستگاه فضایی بین‌المللی را مجبور کرد تا از ترس جانشان به دو قایق نجات مستقر در این ایستگاه فضایی پناه برده و آماده بازگشت اضطراری به زمین شوند. آژانس فضایی روسیه اعلام کرد این قطعه فلزی سرگردان که بخشی از ماهواره روسی کوسموس 2251 بود از فاصله 23 کیلومتری ایستگاه عبور کرد و خدمه دوباره توانستند لباسهای فضایی را از تن درآورده و به خانه فضایی

خود در ارتفاغ 400 کیلومتری زمین بازگردند.

تابستان سال 1372 خورشیدی، زمانی که تکنسین‌ها در پایگاه فضایی پلستسک مشغول آماده‌سازی یکی دیگر از ماهواره‌های مخابراتی سری استلار برای ارتش روسیه بودند هرگز گمان نمی‌بردند که ماهواره کاملا سری زیر دست آنها زمانی به یکی از خبرسازترین ماهواره‌های جهان تبدیل شود. کوسموس 2251 یک ماهواره مخابراتی نظامی به وزن 900 کیلوگرم بود که اولین نمونه‌های آن در سالهای دهه 40 خورشیدی به فضا پرتاب شد. مجموعه ماهواره‌های استلار در ارتفاع متوسط 800 کیلومتری زمین مستقر هستند تا تشکیل یک زنجیره پیوسته ارتباطات مخابراتی برای نیروی فضایی ارتش اتحاد جماهیر شوروی سابق و روسیه کنونی را فراهم آورند. تا به امروز پنج مدل مختلف از این ماهواره موفق مخابراتی ساخته شده که کوسموس2251 از نسل چهارم آنها بوده است.

ادامه مطلب...

نتایج تحقیق فیزیکدان ایرانی بر روی داده‌های تلسکوپ فضایی ژاپن مورد تائید واقع شد.

 مقاله دکتر احسان توابی، استادیار گروه فیزیک دانشگاه پیام‌ نور مرکز زنجان با عنوان «A statistical analysis of the SOT-Hinode observations of solar spicules and their wave-like behavior» در مجله علمی «New Astronomy» چاپ و به ‌عنوان یکی از مقالات داغ این مجله شناخته شده است.

به گفته توابی، این مقاله با همکاری گروهی از محققان دانشگاه پیر و ماری کوری فرانسه نوشته شده و گروه‌های علمی از دانشگاه‌های مسکو و هاروارد و سازمان فضایی ژاپن (ماموریت فضایی هینوده) در آن نقش داشته‌اند.

وی با اشاره به ویژگی این مقاله در مقایسه با مقالات مشابه، به استفاده از روش آنالیز فوریه کوپل شده به موجکهای مورلت اشاره کرد.

عضو هیات علمی دانشگاه پیام ‌نور زنجان با اشاره به قابلیت این روش در تشخیص دقیق نوسانات امواج مگنتوهیدرواستاتیکی منتشره در طول سیخک‌های خورشیدی و روش خودکار ثبت امواج پیچشی آلفن که از عوامل گرمایش جو خارجی خورشید شناخته می‌شود، اظهار کرد: روش جدید گامی بلند در عرصه تجزیه و تحلیل داده‌های تلسکوپ‌های فضایی محسوب می‌شود.

وی افزود: این روش همچنین از محاسبات لاپلاسی که الگوریتم آن برای ردگیری ساختارهای بسیار ریز پایه‌گذاری شده، بر روی داده‌های تلسکوپ ایستگاه فضایی ژاپن (هینوده) مورد آزمایش قرار گرفته و نتایج آن تایید شده است.

این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: دستاوردهای این تحقیق در چندین کارگاه‌ تخصصی بین‌المللی از جمله در دانشگاه بروکسل بلژیک (Proba2/SWAP) و مرکز فضایی اروپا (ESA) و همچنین دانشگاه مارسی (LAM) و ماری کوری پاریس (IAP) برای محققان و پژوهشگران ارائه شده است.

دانشمندان دانشگاه کالج لندن از توده‌های عظیم ذرات باردار از جو خورشیدی به عنوان علت وقوع زمین‌لرزه‌های قدرتمند روی این ستاره نام بردند.

 محققان پیش از این خورشید‌لرزه‌ها را با جرقه‌های خورشیدی مرتبط دانسته بودند که به ارسال انفجارهای قدرتمند از پرتوهای ایکس، نور فرابنفش و ماده به فضا می‌پردازند.

در اواسط فوریه 2011 محققان موفق به شناسایی دو خورشید‌لرزه و و یک جرقه خورشیدی شدند که تقریبا در یک زمان وقوع یافتند اما این جرقه از حرارت کافی برای ایجاد این امواج لرزشی برخوردار نبود.

به گفته سرگئی زارکوف، دانشمند فضایی دانشگاه کالج لندن، باورها بر این است که حرارت و تابش ناشی از جرقه‌های خورشیدی باعث بروز یک موج فشار در سطح می‌شود اما در رویداد فوریه، این اثر ارتباطی با لرزش نداشت.

ادامه مطلب...

محققان موفق به کشف یک منظومه ستاره‌ای شده‌اند که با شکست رکورد منظومه شمسی، از 9 سیاره برخوردار است.

طبق آخرین یافته‌ها که در مجله Astronomy and Astrophysics منتشر شده، تعداد دقیق سیارات موجود در مدار ستاره HD 10180 تاکنون 9 عدد بوده و بررسی‌ها همچنان در اطراف آن ادامه دارد.

محققان با استفاده از داده‌های تلسکوپی در شیلی از سالها پیش به بررسی این ستاره که در فاصله 130 سال نوری از زمین قرار داشته، پرداخته‌اند که به دلیل فاصله نزدیکتر آن از درخشش بیشتری برخوردار است.

HD 10180 در صورت فلکی «آب‌مار» قرار داشته و پیش از این تصور می‌شد که تنها هفت سیاره در اطراف آن وجود دارد. اما تحقیقات اخیر از وجود دو سیاره دیگر در مدار آن خبر داده است.

اندازه این سیارات بسیار متفاوت بوده و یکی از آنها 65 برابر جرم زمین بوده و یکی از آنها تنها 1.4 برابر سنگینتر از زمین است. این موضوع آن را به کوچکترین سیاره خارج از منظومه شمسی کشف شده تاکنون تبدیل کرده است.

وزن دو سیاره تازه کشف شده در حدود 1.9 و 5.1 برابر زمین بوده که آنها را در گروه ابرزمین‌ها قرار می‌دهد. این سیارات در مدارهای داغ قرار داشته و طول مدار آنها زیر 10 روز برای سیاره کوچکتر و 68 روز برای سیاره بزرگتر است.

یکی از این دو سیاره و همچنین سیاره هفتم HD 10180 بسیار به این ستاره نزدیک هستند. یکی از آنها با جرم 1.3 برابر زمین تنها سه میلیون کیلومتر با آن فاصله داشته که بسیار نزدیکتر از سیاره عطارد با خورشید محسوب می‌شود.

طبق این پژوهش، ستاره مورد نظر بسیار آرام بوده و امکان ارتباط فعالیت دو سیاره جدید با پدیده ستاره‌ای وجود ندارد.

همچنین دوره مداری این سیارات با هیچکدام از دور‌ه‌های زمانی حرکت اجسام در منظومه شمسی مصادف نبوده، از این رو این دو جسم مسلما ریشه سیاره‌ای دارند.

به گفته محققان، منظومه‌های ستاره‌ای دیگر در جهان معمولا از چهار سیاره یا کمتر برخوردارند.

مدارگرد اکتشافی مریخ تصویری دیدنی به شکل یک فیل از جریان گدازه آتشفشانی بر سطح سیاره سرخ ثبت کرده است.

ناسا به تازگی تصویر دیدنی از جریان گدازه بر سطح مریخ منتشر کرده است که توسط دوربین های مدارگرد مریخ «های رایز» در دومین منطقه آتشفشانی سیاره سرخ موسوم به Elysium Planitia تهیه شده است.

نقش فیل که بر سطح مریخ نقش بسته است، نگاه اجمالی از تغییرات زمین شناسی سیاره سرخ در طول میلیاردها سال را در اختیار محققان قرار می دهد.

ادامه مطلب...

ادامه مطلب...

مقامات آژانس فضایی روسیه از پیوستن این کشور به برنامه کاوش مریخ آژانس فضایی اروپا خبر دادند.

 روز جمعه و پس از دیدار «ژان ژاک دوردین»، مدیر آژانس فضایی اتحادیه اروپا (ESA) و «ولادیمیر پوپووکین» رئیس آژانس فضایی روسیه در مسکو، خبر پیوستن روسیه به برنامه کاوش مریخ موسوم به ExoMars‌ منتشر شد.

یکی از منابع وابسته به صنایع هوا فضای روسیه پیش بینی کرد، قرارداد همکاری میان آژانس فضایی روسیه و آژانس فضایی اروپا در برنامه کاوش مریخ در ماه نوامبر به امضای مقامات دو طرف خواهد رسید و میزان بودجه تحقیقاتی نیز تعیین می شود.

در برنامه کاوش مریخ محققان قصد دارند تا سال 2016 میلادی یک فضاپیمای اکتشافی و دو سال بعد یک روبات اکتشافی را به سیاره سرخ ارسال کنند.

ناسا نیز که پیش از این به برنامه ExoMars پیوسته بود، به دلیل کاهش بودجه سالانه از حضور در این پروژه کناره گیری کرد و موشک اطلس را که برای پرتاب فضاپیمای اکتشافی در نظر گرفته شده بود، آماده نخواهد کرد.

عضویت روسیه در برنامه کاوش مریخ روز جمعه به تصویب شورای هوافضای آکادمی علوم این کشور رسید.

مجله نشنال جغرافی در زیباترین تصاویر نجومی این هفته خود عکسهایی زیبا از تماشای نمایش شفقی از ایستگاه فضایی بین المللی، گردهمایی سیارات در آسمان شب زمین و رگه های مریخی را انتخاب کرده است.

به گزارش خبرگزاری مهر، مروارید سبز، فضانورد نسل آینده، دانه های ابر در سیاره سرخ و نمایش شفقهای قطبی در فضا تنها بخشی از زیباترین تصاویر نجومی این هفته از نگاه مجله نشنال جغرافی است. رگه های مریخی   در عمق حفره ای در مریخ که هنوز نامی برای آن انتخاب نشده است، خطوطی به چشم می خورند که به نظر می رسند رگه های معدنی باشند. این تصویر را به تازگی کاوشگر مدارگرد Mars Reconnaissance ناسا گرفته است. در زمین، این رگه ها زمانی تشکیل می شوند که آب از میان شکافهای سنگها عبور و رسوبات معدنی را با خود حمل کند.

ادامه مطلب...