نجوم وفضا

سیاره سرخ با الگوی فصلی مشخصی که در پاییز به اوج و در زمستان به حداقل می‌رسد، گاز متان آزاد می‌کند. با توجه به این که متان در کم‌تر از یک سال ناپدید می‌شود، قطعا منبعی در خود سیاره آن را تولید می‌کند

 مطالعات 6 سال اخیر در مورد سیاره مریخ و به خصوص گاز متانی که در آن یافت شده، نشان می‌دهد که به طور حتم این سیاره یک سیاره راکد و مرده نیست، هر چند هنوز مشخص نشده که متان موجود در اتمسفر مریخ، منشا زمین‌شناسی دارد یا زیست‌شناسی.

به گزارش دیسکاوری، یک تیم ایتالیایی مدت‌ها است که نتایج میلیاردها سنجش ناسا را مورد بررسی قرار می‌دهد. آن‌ها برای میزان گاز متان یک الگوی فصلی پیدا کرده‌اند: در پاییز به اوج می‌رسد،‌ در زمستان به طور ناگهانی افت می‌کند، در بهار باز شروع به افزایش می‌کند و در تابستان سیر صعودی سریعی دارد.

این الگوی فصلی در کنار یک واقعیت روشن دیگر، ‌متان را به معمای بزرگ مریخ تبدیل کرده است: گاز متان موجود در جو در کم‌تر از یک سال بر اثر مواجهه با تابش خورشید تجزیه و محو می‌شود. در نتیجه محققین اطمینان دارند که یک منبع مشخص در خود سیاره، گاز متان تولید می‌کند.

تمرکز متان تولید شده در سه منطقه خاص  واقع در نیمکره شمالی مریخ  بیشتر از سایر مناطق است: منطقه تارسیس و الیسیوم که بیشترین تمرکز قله‌های آتشفشانی را در مریخ دارند و منطقه عربیا که حجم فراوانی از آب‌های منجمد زیرزمینی در آن وجود دارد.

قرار است تا 6 سال آینده سازمان فضایی اروپا و ناسا اطلاعات جامع‌تر و دقیق‌تری از گاز متان موجود در مریخ فراهم آورند. تنها چیزی که در حال حاضر دانشمندان از آن اطمینان دارند،‌ این است که گاز متان روی سیاره مریخ تولید می‌شود و منشا آن هم یا فرایندهای زمین‌شناسی است و یا موجودات زیست‌شناسی و خارج از این دو مورد هم نمی‌تواند باشد.

دانشمندان، این دهانه آتشفشانی را برای فرود آزمایشگاه علمی متحرک کیوریاسیتی در مریخ، پیشنهاد می‌کنند.

 دهانه آتشفشانی گیل، ناحیه‌ای به پهنای 150 کیلومتر است که به نام یک بانکدار و منجم آماتور استرالیایی نام نهاده شده و به نظر می‌رسد که مناسب‌ترین مقصد برای فرود فضاپیمای بعدی باشد که قرار است بر روی مریخ فرود بیاید. این محل فرود پیشنهادی شامل قله‌ای به ارتفاع 5 کیلومتر از رسوبات باستانی است که شاید روزگاری در آب غرق بود. برای مشاهده عکس بزرگ، اینجا را کلیک کنید. 

ادامه مطلب...

دانشمندان از بین فهرستی از مکان های مناسب احتمالی 4 محل را به عنوان نامزدهای نهایی فرود مریخ نورد بعدی ناسا مشخص کردند

ادامه مطلب...

این تصویر را مدارگرد شناسایی مریخ، ام.آر.او از ارتفاع 250 کیلومتری نواحی جنوبی سیاره سرخ، مریخ گرفته و در آن می‌توان رد گردبادهای گردوغبار مریخی را مشاهده کرد که چطور تپه‌های شن را به‌هم ریخته‌اند.

گردباد، تپه‌های شن روان (نواحی روشن عکس)را به‌هم ریخته و مواد معدنی تیره‌رنگی را که در زیر آنها پنهان شده بود، آشکار کرده است.

همه برنامه‌های اکتشافی که تاکنون در سطح سیاره مریخ صورت گرفته در مقایسه با کل این سیاره و ناشناخته‌های آن همچون خراشیدگی است که در یک سطح عظیم ایجاد شده است. درخصوص دوران‌ اولیه پیدایش مریخ نظریه‌های متعددی مطرح شده است که البته هر یک در جای خود از اهمیت خاصی برخوردار است.

ادامه مطلب...

چقدر احتمال برخورد مریخ با زمین وجود دارد؟ در اثر ادامه بی نظمی های مدارهای سیاره ای در منظومه شمسی، زمین و مریخ به یکدیگر بسیار نزدیک می شوند و حتی احتمال برخورد آنها نیز وجود دارد.

حتماً شما نیز خبرهای گوناگونی در رابطه با سال 2012 شنیده اید. البته اکثر رسانه ها و مراکز فضایی جهان با دلایل قاطع امکان وقوع آنرا رد کرده اند. اما نظریه خروج سیارات از مدار خود و احتمال برخورد آنها با یکدیگر داستان دیگریست. برخلاف سال 2012 این نظریه کاملاً علمی و تایید شده بوده و در حقیقت نتیجه تحقیقات خود این مراکز فضایی است. تنها سوالی که پیش می آید این است : چه زمانی این حادثه به وقوع خواهد پیوست؟

آینده دردناکی در انتظار منظومه شمسی است.

شبیه سازی های کامپیوتری جدید نشان داده شانس کمی وجود دارد که در اثر تداخلات مداری سیارات طی چند میلیارد سال آینده یک برخورد بین زمین با عطارد، مریخ یا زهره به وقوع بپیوندد. عطارد علی رغم اندازه کوچکش در منظومه شمسی بیشترین ریسک را داراست.

نتایج کامپیوتری نشان می دهد یک درصد این شانس وجود دارد که بزرگ شدن مدار عطارد به حدی برسد که این سیاره در طی مسیر خود به دور خورشید مدار زهره را قطع نماید.

بر اساس تحقیقات انجام گرفته "دوزخ سیاره ای" به وقوع خواهد پیوست و عطارد یا از منظومه شمسی به بیرون رانده خواهد شد و یا با خورشید یا سیاره همسایه اش (مثل سیاره زمین) برخورد خواهد کرد.

تصویری گرافیکی از برخورد زهره با زمین

گرگوری لافلین (Gregory Laughlin) از دانشگاه کالیفرنیا می گوید: "نتایج را درست مثل لیوان آبی که 99 درصد آن پر و یک درصد آن خالی است می بینیم. در حالی که احتمال وقوع یک برخورد در طی میلیاردها سال آینده وجود دارد اما در واقع این برخورد بسیار غیر محتمل است."

سردرگمی منظومه شمسی

محققین جیک لاسکار (Jacques Laskar) و مایکل گاستین (Mickael Gastineau) از رصدخانه پاریس تعداد 2501 سناریو را برای مدارهای سیاره ای مختلف با شبیه سازهای کامپیوتری بررسی نمودند. اغلب نتایج به دست آمده هیچ برخوردی را به همراه نداشت و این درحالی است که 25 مورد از آنها منتهی به قطع مدار عطارد می شد.

بر طبق شبیه سازی های انجام گرفته اگر افزایش طول مدار عطارد منجر به برخورد این سیاره با خورشید یا سیاره زهره گردد مابقی منظومه شمسی زیاد تحت تاثیر قرار نخواهد گرفت.

اما اگر تغییرات مداری عطارد باعث حرکت آن به سوی یکی دیگر از سیارات داخلی منظومه شمسی گردد احتمالا منجر به برخورد زهره یا مریخ با زمین خواهد شد.

در ابتدا احتیاج است که عطارد با نیروی گرانشی مشتری ناپایدار و بی ثبات گردد و بعد خود منجر به ناپایداری مریخ شده که در نهایت باعث می شود به زمین بسیار نزدیک گردد. تنها در این صورت است که مدار زهره ناپایدار شده و باعث برخورد آن با زمین می گردد.

دانشمندان در زمان بررسی داده ها متوجه شدند که تنها در 5 مورد احتمال دارد که مریخ از منظومه شمسی به بیرون پرتاب شود و در 200 مورد دیگر با اجرام آسمانی دیگری برخورد خواهد کرد ( که 48 مورد آن مربوط به زمین بود )

لافلین در مطالعه ای در سال 2001 احتمال پرتاب زمین به بیرون را یک در 100000 تعیین نمود.

همانطور که سیارات به اطراف حرکت می کنند تراژدی های مختلفی در انتظارشان است. شواهدی از چنین برخوردهایی در منظومه های سیارات خاراجی دیده شده است، از جمله اینکه احتمالا 2M1207B از برخورد و ترکیب دو سیاره به وجود آمده است.

و ماه حدوداً 4 میلیارد سال قبل زمانی شکل گرفت که یک سیاره به اندازه مریخ با زمین برخورد کرد.

دلایل بسیار محکم

نتایج مدل جدی جدید شواهد و مدارک بسیار محکمی برای آینده منظومه شمسی فراهم آورده.

لافلین در SPACE.com گفت: "اینها اولین محاسباتی هستند که به درستی و با قطعیت به سوالات همیشگی درباره منظومه شمسی پاسخ گفته است." چرا که مدل لاسکار و گاستین بر پایه معادلات نابرابری میانگین (non-averaged equations) بوده و نسبیت عمومی را نیز محاسبه می کند. در مدل های قبلی حرکات سیاره ای بر پایه معادلات برابری میانگین بود و اثرات نسبیت عمومی را شامل نمی شد.

زمانی که سیارات مورد نظر به نزدیکی برخورد می رسند برای پیش بینی های دقیق و درست چنین معادلاتی خوب جواب نمی دهد. در واقع نسبیت عمومی اثر گرانش بر زمان و فضا را نادیده می گیرد. که این دو نقش مهمی در سناریوی برخورد بازی می کنند.

لافلین می گوید: "مدار عطارد کمی بیضی شکل است و خورشید به جای اینکه در مرکز قرار داشته باشد در یک سمت این بیضی قرار گرفته. پس از یک مدت زمان طولانی (مثلا 100000 سال) جهت گیری مدار عطارد تغییر می یاید. نسبیت عمومی به این تغییر سرعت می بخشد و خود باعث می شود تا احتمال اینکه مشتری بتواند اثرات عظیمی بر روی مدار عطارد داشته باشد کاهش یابد.

سنگ هایی که توسط مریخ نورد روح مورد آزمایش قرار گرفته اند مدارکی دال بر محیطی مرطوب، غیراسیدی و مناسب برای حیات در گذشته مریخ را نشان می دهند. این موضوع پس از چهار سال تحقیق، آنالیز و تجزیه تحلیل سنگ ها و مواد معدنی مریخ توسط گروهی از دانشمندان تایید شد.

در اواخر سال 2005 ، در یکی از آزمایشات صورت گرفته توسط مریخ نورد روح، غلظت بالایی از کربنات نشان داده شد که ناشی از شرایط مرطوب و نزدیک به خنثی اما ترکیب شده با اسید بود. اما  مطالعات و یافته های جدید نشان از آب خالص و غیراسیدی می دهند. پیش از این نیز مریخ نوردهای ناسا نشانه های دیگری از شرایط حیات و آب در مریخ را یافته بودند. ولی با این حال داده های بدست آمده از این تحقیقات شرایطی را نشان می داد که دال بر محیط هایی اسیدی بود. به بیان دیگر، شرایط حیات در مریخ در محیطی قطعاً اسیدی تصور میشد که از این رو مریخ سیاره ای با شرایط سخت و نادر برای حیات در نظر گرفته میشد.

مطالعات و آزمون های مختلف آزمایشگاهی شناسایی کربنات را تایید کرد. این کشف در 3 ژوئن در ژورنال علوم به چاپ رسید.

به گفته استیو اسکوایرز از دانشگاه کرنل در ایتاکا، این یکی از با ارزشترین یافته های علمی توسط مریخ نوردها بوده است. اسکوایرز محقق اصلی مریخ نوردهای روح و فرصت ، و از نویسندگان این گزارش جدید است. او ادامه می دهد : " برون زد میزان قابل توجهی از رسوب کربنات خود نشان دهنده و گویای شرایطی کاملاً مناسب برای حیات است که روزگاری در این سیاره وجود داشته است. "

مریخ نورد ناسا ملقب به روح (Spirit) ماموریت خود را در ژانویه 2004 آغاز نمود. (اعتبار تصویر: ناسا / موزه علوم طبیعی)

برای دیدن تصویر در اندازه واقعی اینجا کلیک نمایید

بر اساس تحقیقات مریخ نورد روح بر روی سنگ های مریخی، و همچنین یکی از نمونه هایی که دانشمندان آنرا Comanche نامیدند ، در طی مسیر مریخ نورد از Husband Hill تا مجاورت Plate plateau ،میزان کربنات آهن منیزیم اندازه گیری شده در حدود 4/1 مواد بوده، که این مقدار 10 برابر بیشتر از تمام کربنات شناسی شده از مطالعات قبلی در سنگ های مریخ می باشد.

دیک موریس، مولف ارشد این گزارش و یکی از اعضای تیم تحقیقاتی مریخ نوردها در مرکز فضایی هیوستن میگوید: "ما برای تایید قطعی و رسیدن به این نتایج ازترکیب نتایج بدست آمده از 3 اسپکترومتر و کار بسیار حساس و دقیق تیم استفاده نمودیم. " او ادامه میدهد : "تجهیزات روش هایی ترکیبی بسیار خوب و چندگانه ای در تایید کربنات آهن منیزیم و تشخیص میزان آن در اختیار ما قرار می دهند. "

نشست کربنات در حجمی عظیم برای سالها در مریخ مورد جستجو قرار گرفته بود اما موفقیت چندانی در کشف این ماده کسب نشده بود. کانال های بیشماری که در اثر جریانات آب در سطح مریخ ایجاد شده است ، و با توجه به گرمای گلخانه ای ناشی از جوی ضخیم تر، نشان می دهد که سیاره در گذشته گرمتر بوده است. چنان حدس میزنیم که اتمسفر مریخ در گذشته دارای درصد بالا و غنی از دی اکسید کرین بوده چرا که این گاز تقریباً تمامی اتمسفر بسیار نازک و جدید مریخ را نیز تشکیل میدهد. (در حدود 95%).

کار طولانی و چندین ساله یک تیم تحقیقاتی بر روی داده های بدست آمده و جمع آوری شده از مریخ نورد روح ( داده های بدست آمده در اواخر سال 2005 ) نشان داد برون زدگی که کمانچی (Comanche) خوانده میشود حاوی مواد معدنی است که وجود رطوبت و آب ، محیط غیر اسیدی و مناسب برای زندگی را در گذشته های سیاره مریخ تایید می کند. (اعتبار تصویر: ناسا/دانشگاه کرنل)

برای دیدن تصویر در اندازه واقعی اینجا کلیک نماییدادامه مطلب...

دانشمندان نحوه تشکیل کلاهک یخی شمال مریخ را مجدداً بررسی نمودند. این بررسی یک شکاف عظیم، بزرگتر از Grand Canyon و یکسری مسیرهای مارپیچی را شامل می شود. جک هالت و ایساک اسمیت از دانشگاه تگزاس با استفاده از داده های راداری به دست آمده از مدارپیمای MRO ناسا، ژئولوژی کلاهک یخی شمال این سیاره سرخ را مورد کاووش قرار دادند.

صفحات بزرگ یخی بر روی زمین اساسا به وسیله جریان یخ شکل می گیرد.اما در مریخ نیروهای دیگری دخیل بوده و در نهایت منجر به تشکیل کلاهک های یخی قطبی شده. کلاهک یخی شمال کوهی از لایه های یخ و خاک به عمق بیش از 3 کیلومتر است و مساعت آن اندکی بزرگتر از تگزاس می باشد. دانشمندان با استفاده از آنالیز داده های راداری قادرند لایه ها را کنار زده و چگونگی تشکیل این کلاهک یخی در طول زمان را آشکار سازند.

یکی از بارزترین جلوه های کلاهک یخی شمال، تنگه عمیق یا Chasma Boreale است؛ شکاف عمیقی بزرگتر از تنگه بزرگ Grand Canyon. برخی دانشمندان پیشنهاد نموده اند که Chasma Boreale زمانی تشکیل شده که حرارت آتشفشانی قسمت های زیرین صفحه یخی را ذوب کرده و باعث بالا آمدن این قسمت شده. برخی دیگر بادهای قوی قطبی به نام بادهای کاتاباتیک (katabatic) را مسئول می دانند.ادامه مطلب...

آزمایشگاه علمی مریخ یا همان Curiosity که به عنوان جدیدترین مریخ نورد ناسا در حال سخت و آماده سازی می باشد به عنوان یکی از بخش های اصلی برنامه های بلند مدت ناسا و اکتشافات ربوتیک سیاره مریخ به شمار می آید. بر طبق برنامه ریزی ها این ماموریت برای اواخر سال 2011 برنامه ریزی شده و مریخ نورد از کیپ کاناورال فلوریدا به سوی مریخ پرتاب می شود. همچنین بر اساس محاسبات در آگوست سال 2012 در یکی از جذاب ترین نقاط مریخ فرود خواهد آمد.

از جمله اهداف اصلی Curiosity که در واقع یک آزمایشگاه متحرک و بسیار مجهز است ارزیابی شرایط مریخ می باشد به گونه ای که تمامی تردیدها و ابهامات را در رابطه با شرایط حیات در این سیاره برطرف نماید. این مریخ نورد به ما خواهد گفت که آیا محیط مریخ قادر به پشتیبانی حیات میکروبی بوده و در صورت پاسخ مثبت آیا هنوز هم امکان حیات در این سیاره وجود دارد یا خیر. درواقع این ماموریت به ما کمک خواهد نمود تا به درک بهتری نسبت به شرایط حیات در سیاره مریخ دست یابیم.

1- این مریخ نورد در چه اندازه ای ساخته شده است؟

Curiosity در اندازه ای بسیار بزرگتر از مریخ نوردهای پیشین یعنی Spirit ، Opportunity و Pathfinder طراحی شده است. این مریخ نورد دارای طولی درحدود 2 برابر (در حدود 2.8 متر) و وزنی معادل 4 برابر مریخ نوردهای روح و فرصت می باشد که در سال 2004 در مریخ فرود آمدند. Pathfinder نیز از لحاظ اندازه در حدود یک اجاق مایکروویو بود و در سال 1997 در مریخ فرود آمد.

2- curiosity دقیقاً در چه نقطه ای از مریخ و چطور فرود خواهد آمد؟

در نوامبر سال 2008 ، پس از برسی ها، بهترین نقاط برای فرود مریخ نورد به 4 نقطه در سیاره سرخ محدود گردید . تمامی این نقاط دارای یک وجه مشترک و بسیار مهم بودند. نقاط باستانی که در گذشته مریخ احتمال وجود آب در این اماکن وجود داشته است. از بین این 4 مکان، ناسا نقطه ای که بر اساس شواهد جغرافیایی دارای مناسب ترین و بالاترین احتمال شرایط حیات است را برخواهد گزید. البته این مکان بایستی دارای شرایط مناسبی برای فرود مریخ نورد نیز باشد.ادامه مطلب...