نجوم وفضا

دانشمندان دانشگاه استراسبورگ و کالج امپریال لندن با استفاده از رصدهای تلسکوپ VLT اسو آژانس فضایی اروپا در شیلی و تلسکوپ پرتوهای ایکس چاندار ناسا موفق شدند یک جفت فواره انرژی بسیار قوی را کشف کنند که از یک سیاه چاله ستاره ای منتشر شده و یک حباب عظیم را ایجاد کردند.

این محققان در این خصوص اظهار داشتند: "جنبه شگفت انگیز این کشف، میزان انرژی است که از سیاه چاله وارد حباب گاز می شود. جرم این سیاه چاله تنها دو برابر جرم خورشید است اما نسخه ای مینیاتوری از قویترین اخترنماها و رادیوکهکشانهایی است که محتوی سیاه چاله های با جرم چند میلیون برابر جرم خورشید هستند."

سیاه چاله ها که همچنین به آنها "خرده اخترنما" (microquasar) نیز گفته می شود برای اینکه در زمان بلعیدن ماده، میزان شگفت انگیزی انرژی آزاد می کنند مورد توجه قرار دارند.

تصویر سیاه چاله در حال ساخت حباب گازی گداخته آتشین

فرضیات نشان می دهد که بیشتر این انرژی به شکل تشعشعات به ویژه پرتوهای ایکس تابش می شود. این خرده اخترنما مقدار زیادی انرژی را به شکل یک جفت فوراه انرژی- ذره بسیار عظیم آزاد کرده است. این فواره ها با گاز بین ستاره ای مدوری برخورد کرده و یک حباب عظیم از گاز گداخته را به قطر بیش از هزار سال نوری ایجاد کردند. این حباب محتوی ترکیبی از گاز گداخته و ذرات فوق سریع در دماهای متفاوت است.

این دانشمندان با انجام رصدهایی در باندهای مختلف طیف الکترومغناطیسی (نوری، رادیویی و پرتوهای ایکس) موفق شدند نقاطی را که در آنها فواره ها به گاز بین سیاره ای مدور نفوذ می کنند رصد کنند و نشان دهند که حباب گاز گداخته با سرعت حداقل یک میلیون کیلومتر بر ساعت درحال بزرگ شدن است.

این حباب گاز دو برابر بزرگتر و دهها برابر پر قدرت تر از حبابهای ساخته شده توسط سایر خرده اخترنماها است.

براساس گزارش نیچر، این سیاه چاله در فاصله 12 میلیون سال نوری از زمین و در یک منطقه در حومه کهکشان مارپیچ NGC 7793 (eso0914b) قرار دارد.

ستاره شناسان از ابعاد و سرعت گستردگی این حباب دریافتند که فعالیت فواره های آن از حداقل 200 هزار سال قبل رو به پیشرفت بوده است.