نجوم وفضا

پس از یک سال، اخترشناسان کشف کوچک‌ترین سیاره فراخورشیدی را تایید کردند. سیاره زمین‌مانند کپلر10b 1.4 برابر زمین قطر، 4.6 برابر زمین جرم و دمایش 1370 درجه سانتی‌گراد است.

سیاره جدید قطر این سیاره حدود 18000 کیلومتر، وزن آن 26 میلیون میلیارد میلیارد کیلوگرم و چگالی‌اش 8800 کیلوگرم بر مترمکعب است که بسیار نزدیک به چگالی آهن خالص است. بنابراین این سیاره باید سنگی و مملو از عناصر سنگین باشد. نیروی گرانش در سطح این سیاره 2.35 برابر زمین است و بنابراین فردی که روی زمین 100 کیلوگرم وزن دارد، در سطح این سیاره 235 کیلوگرم وزن خواهد داشت. این سیاره در فاصله نزدیکی از ستاره میزبانش در حرکت است و هر 20 ساعت به دور آن می‌چرخد؛ بنابراین نمی‌تواند میزبان مناسبی برای حیات باشد. این منظومه 560 سال‌نوری از زمین فاصله دارد.

تلسکوپ فضایی کپلر که با هدف جستجوی سیارات زمین‌مانند فراخورشیدی و بخصوص نمونه‌های مستعد حیات ساخته شده، سیارات را با استفاده از روش گرفت‌جزئی به هنگام عبور سیاره از مقابل ستاره میزبانش کشف می‌کند. قرص سیاره هرچند بسیار کوچک است، اما بخشی از نور ستاره میزبان را سد می‌کند و روشنایی ستاره از دید ناظر زمینی افت می‌کند. با اندازه‌گیری مقدار افت نور ستاره می‌توان شعاع سیاره را تعیین کرد و با توجه به دوره تناوب تکرار این پدیده و اندازه‌گیری جرم ستاره، می‌توان مدار سیاره را به‌دور ستاره‌اش اندازه‌گیری کرد.

هرچند این کشف بیش از یک سال پیش توسط تلسکوپ فضایی کپلر انجام شد، اما این اندازه‌گیری‌های دوباره اخترشناسان با استفاده از تلسکوپ 10 متری کک در هاوایی بود که اثرات سیاره را بر ستاره میزبانش اندازه‌گیری کرد و وجود کپلر 10b را به تایید رساند. حرکت سیاره به دور ستاره‌اش باعث جابجایی بسیار اندک ستاره در فضا می‌شود و این سرعت اندک ستاره روی پرتوهایی که منتشر می‌کند، تاثیر می‌گذارد. این تاثیر خود را به‌شکل جابجایی خطوط طیفی نشان می‌دهد و با اندازه‌گیری این جابجایی، می‌توان جرم سیاره را نیز حساب کرد.

با گذشت پانزده سال از کشف نخستین سیاره فراخورشیدی، اخترشناسان تاکنون حدود 500 سیاره فراخورشیدی کشف کرده‌اند که کپلر 10ب کوچک‌ترین و چگال‌ترین آن‌ها به شمار می‌رود. با این حال مانند اغلب سیارات فراخورشیدی کشف‌شده، نزدیکی بسیار زیاد به ستاره میزبان موجب شده دمای سطح آن در روز به 1370 درجه سانتی‌گراد برسد و در چنین شرایطی، این سیاره فاقد جو و بالتبع آب مایع در سطحش خواهد بود؛ شرایطی که بدون آن‌ها پدید آمدن حیات غیرممکن به‌نظر می‌رسد.

این کشف که یکی از بزرگ‌ترین اکتشافات تاریخ بشر لقب گرفته، در دویست و هفدهمین نشست سالانه انجمن نجوم آمریکا در سیاتل و توسط تیم مطالعاتی کپلر ناسا اعلام شد.