نجوم وفضا

شاید دیگر دو شامپانزه ای که مسیر را برای پروازهای فضایی انسان با آزمایشاتی در سال 1960 هموار کرده‌اند در خاطره‌ها باقی نمانده باشند اما این دو شامپانزه در زمان خود بسیار مشهور بودند.

«هام» و «انوس» شامپانزه‌هایی بودند که به سلامت از فضا بازگشتند، اما میمون‌ها و سگ‌هایی نیز بودند که در راه پیشرفت بشر جان خود را فدا کردند.

«هام» نخستین شامپانزه فضایی بود که پیش از «آلان شفرد»، اولین آمریکایی حاضر در فضا، حضور در مدار را به شکلی موفقیت‌آمیز تجربه کرده بود.

در 31 ژانویه 1961 «هام» در آنچه ناسا یک «دست دادن» مشهور خوانده، با فرمانده دیدار کرد. در این تصویر «هام» آرام به نظر می‌رسد.

در تصاویر دیگر دو شامپانزه فضانورد در زمان بازگشت به زمین، یک شادی مهار نشده دیده می‌شود اما پوزخند آشکار «هام» در حقیت نشان دهنده ترس بسیار زیاد وی از میان دندان‌هایش است.

میمون‌ها برای این امر به فضا فرستاده می‌شدند که محققان واکنش بدن انسان به پروازهای فضایی و میزان دوام‌آوری انسان در شرایط بی‌وزنی را بررسی کنند؛اما پیش از نخستین شامپانزه حاضر در فضا که به سلامت به زمین بازگشت، نخستین‌های دیگری هم بودند که بسیار قبل‌تر به مدار سفر کرده بودند:

11 ژوئن 1948: یک موشک نظامی V-2‌ آمریکا از نیومکزیکو با آلبرت، یک میمون رئوس به فضا ارسال شد. نبود اسناد و هیاهو باعث شد تا آلبرت از شهرت خاصی برخوردار نشود. آلبرت در طول پرواز خفه شده و مرد.

14 ژوئن 1949: یک موشک V-2‌ آمریکا به انتقال آلبرت دوم به ارتفاع 133 کیلومتری در فضا پرداخت. در زمان بازشگت موشک، میمون در اثر ضربه مرد.

12 دسامبر 1949: آخرین پرواز میمون با V-2‌ در وایت‌سندز انجام شد. آلبرت چهارم که به ابزارها متصل شده بود، ‌با هیچ مشکلی روبرو نشد تا اینکه در اثر ضربه مرد.

20 سپتامبر 1951: یک میمون با نام یوریک و 11 موش پس از یک پرواز موشکی آئروبی به ارتفاع 71 کیلومتری در پایگاه نیروی هوایی هولومان نیومکزیکو بازیابی شدند. یوریک اولین میمونی بود که توانست در یک سفر فضایی زنده بماند.

در اوایل دهه 1950، اتحادیه جماهیر شوروی 9 سگ را به فضا فرستاد. دو سگ اول با نامهای دزیک و تسیگان توانستند در پرواز اولیه جان سالم به در ببرند. دزیک در پرواز دوم با یک سگ دیگر به اسم لیزا از بین رفت. دو سگ دیگر در پروازهای بعدی مردند.

مشهورترین سگ فضانورد «لائیکا» بود که در فضاپیمای اسپوتنیک دو در سوم نوامبر 1957 به فضا پرتاب شد. لائیکا در مدار پیش از سوختن ماهواره در زمان ورود مجدد مرد.

هر دو کشور روسیه و آمریکا به ارسال حیوانات به فضا تا دهه 1960 ادامه دادند.