نجوم وفضا

طیف‌سنج پلاسمایی کاسینی نشان می‌دهد یون‌های مولکولی اکسیژن (O2+) در جو بالایی این قمر وجود دارند. بمباران دائمی دایونی توسط مغناطیس‌کره قوی زحل باعث شکل‌گیری این یون‌ها شده است.

 فضاپیمای کاسینی که سال 1997/1376 زمین را به مقصد زحل ترک کرد، موفق به کشف جدیدی شده است. محققان آزمایشگاه ملی لس‌آلاموس و تیم تحقیقاتی بین‌المللی همکار آنها می‌گویند ابزارهای مورد استفاده در این فضاپیما از وجود یون‌های مولکولی اکسیژن (O2+)در جو بالایی قمر دایونی، یکی از 62 قمری که به دور سیاره زحل در گردش هستند، خبر می‌دهند. به گزارش ساینس دیلی، وجود یون‌های مولکولی اکسیژن توسط حسگر CAPS یا طیف‌سنج پلاسمایی کاسینی در حالی که این فضاپیما در سال 2010/ 1389 در اطراف قمر دایونی در حرکت بوده، کشف شده است.

(در عکس، قمر دایونی را در کنار قمر تایتان، بزرگ‌ترین قمر سیاره زحل و در مقابل بخشی از سطح این سیاره و حلقه‌های آن مشاهده می‌کنید).

قمر دایونی که در سال 1684/1063 توسط جیووانی کاسینی، اخترشناس ایتالیایی کشف شد، به دور زحل و تقریبا با فاصله‌ای برابر فاصله ماه از زمین گردش می‌کند. این قمر کوچک که تنها 1127 کیلومتر قطر دارد، بیشتر شبیه به کره‌ای یخی است که کره سنگی کوچک‌تری را احاطه کرده و هر 2.7 روز یکبار به دور زحل گردش می‌کند. به همین دلیل دایونی دائما توسط ذرات بارداری که از مغناطیس‌کره فوق‌العاده قوی زحل منتشر می‌شوند، بمباران می‌شود. این یون‌ها هستند که با شکستن مولکول های آب طی پدیده کاتدپرانی باعث شکل‌گیری یون‌های مولکولی اکسیژنی در جو دایونی می‌شوند و پس از آن توسط مغناطیس‌کره قوی زحل از خارجی‌ترین لایه اتمسفر دایونی جذب می‌شوند.

روبرت تاکر و میشل تامسون، محققانآزمایشگاه ملی لس‌آلاموس می‌گویند: «تراکم اکسیژن در جوی دایونی تقریبا برابر تراکم آن در ارتفاع 483 کیلومتری جو زمین است و همان‌طور که می بینید برای حیات موجودات زنده کافی نیست اما آنطور که از تحقیقات ما در قمرهای دیگر زحل و مشتری برمی‌آید، حجم قابل‌توجهی از اکسیژن می‌تواند در اجرام آسمانی یخ‌زده و به شیوه‌ای مشابه تولید شود. ذرات باردار و فوتون‌ها می‍تواند توسط خورشید یا هر جسم نورانی دیگری که در نزدیکی اجرام دیگر آسمانی وجود دارد، به اطراف آنها گسیل شود».

در قمرهایی که در سطح آنها آب وجود دارد، اتفاق شگفت‌انگیز دیگری هم می‌تواند رخ دهد. به عنوان مثال اگر قمر اروپا را در نظر بگیریم که یکی از اقمار مشتری است، یون‌های مولکولی اکسیژن تولیدشده در سطح آن می‌توانند با کربن موجود در دریاچه‌های سطحی ترکیب شده و اولین واحدهای ساختاری موجودات زنده را تشکیل بدهند. مأموریت‌های آتی به مقصد این قمر می‌تواند قابل سکونت بودن آن را با دقت بیشتری بررسی کند.