نجوم وفضا

دانشمندان رصدخانه پرتو ایکس چاندرا، زمان وقوع توفان های عظیم در سیاه چاله را در سال 2011 تخمین زده بودند. سیاه چاله جرم ستاره‌ای IGR J17091-3624 انرژی این ابر توفان کیهانی را تأمین کرده است.

سیاه چاله جرم ستاره‌ای IGR J17091-3624 در مرکز برآمدگی کهکشان راه شیری و در فاصله 28 هزار سال نوری با زمین قرار دارد. این سیاه چاله یک سیستم دوتایی است که در آن یک ستاره خورشید مانند، دور یک سیاه چاله قرار گرفته است.

بر اساس اندازه‌گیری های صورت گرفته، سریع‌ترین توفان کیهانی 32 میلیون کیلومتر در ساعت یا در حدود سه درصد سرعت نور بود که این سرعت 10 برابر سریع‌تر از بادهایی است که تاکنون در سیاه‌چاله‌های جرم‌ستاره‌ای به ثبت رسیده است.

«اشلی کینگ» محقق دانشگاه میشیگان تأکید می‌کند: به هیچ عنوان انتظار وقوع چنین بادهای پرقدرتی در سیاه چاله‌ها را نداشتیم؛ سرعت این بادها معادل رده پنج توفان‌های عظیم کیهانی هستند.

این ابر توفان یکی از سریع‌ترین بادهایی است که توسط سیاه چاله‌های پرجرم ایجاد شده و مورد اندازه‌گیری قرار گرفته‌اند.

محققان همچنین دریافتند ابرتوفان که از یک دیسک گاز در اطراف سیاه چاله می‌آید، ممکن است باعث انفجار مواد مختلفی در فضا شود. برخلاف توفان‌های روی زمین، ابرتوفان این سیاه چاله در جهات مختلف در فضا می‌وزید.

سیاه چاله جرم ستاره‌ای با متلاشی شدن یک ستاره عظیم به وجود می‌آید و حجمی معادل پنج تا 10 برابر خورشید دارد. سیاه چاله های پرجرم در قلب تمام کهکشان‌ها از جمله کهکشان راه شیری قرار دارند. اندازه‌گیری بادهای پرقدرت سیاه چاله ها به محققان برای شناخت بهتر رفتار این اجرام کیهانی مرموز کمک می‌کند.