نجوم وفضا

گذرهای سیاره ای از مقابل خورشید از پدیده های کمیاب آسمان هستند که از دید ناظر زمینی تنها برای دو سیاره تیر و ناهید (سیارات داخلی مدار زمین) رخ می دهد.

گذرها، پدیده هایی مثل خورشیدگرفتگی هستند با این تفاوت که در خورشیدگرفتگی کامل، ماه، تمام قرص خورشید را می پوشاند و دیگر نوری از خورشید به زمین نمی رسد ولی در پدیده های گذر، سیاره های تیر و ناهید آن قدر از زمین دور هستند که هنگام گذر مانند لکه گرد سیاهی بر قرص درخشان خورشید دیده می شوند.
 
در زمان گذر، زمین، سیاره و خورشید بر یک خط قرار می گیرند.

گذر سیاره تیر در هر قرن تا 13 بار روی می دهد، اما گذر سیاره ناهید یا زهره در بهترین شرایط هر قرن تنها دو بار تکرار می شود به گونه ای که از زمان اختراع تلسکوپ تاکنون این پدیده تنها شش بار رخ داده است.

پدیده نجومی گذر سیاره زهره از مقابل خورشید به عنوان مهمترین پدیده های نجومی سال 2012 مطرح است و از هم اکنون بسیاری از گروه های نجومی خود را برای رصد این گذر آماده می کنند. این پدیده که معمولا چندین ساعت به طول می انجامد، از ایران نیز قابل رویت است.

جزییات مهمترین پدیده نجومی 2012

دبیر انجمن نجوم اهواز با اشاره به جزییات پدیده گذر سیاره زهره، افزود: گذر زهره به صورت دوره ای رخ می دهد به گونه ای که این سیاره هر 120 سال یک بار، هشت سال بعد یک بار و 120سال یک بار از مقابل خورشید گذر می کند و این فرایند ادامه دارد.
 
خسرو جعفری زاده با بیان اینکه در سال 2012 شاهد این پدیده نجومی خواهیم بود، اظهار داشت: این پدیده در روز ششم ژوئن 2012 برابر 17 خرداد سال 1391 رخ خواهد داد.
 
وی با اشاره به سابقه وقوع این پدیده، خاطر نشان کرد: آخرین گذر این سیاره از مقابل خورشید در سال 2004 مصادف با خرداد 1383 بود.

وضعیت افق ایران در زمان وقوع گذر

جعفری زاده به بیان وضعیت افق ایران در زمان وقوع پدیده گذر پرداخت و یادآور شد: وضعیت گذر در ایران به این صورت است که زمانی که خورشید طلوع می کند، سیاره زهره دقیقا بر روی خورشید قرار دارد.
 
وی افزود: به عبارت دیگر زمانی که خورشید در ایران طلوع می کند سیاره زهره گذر خود را از مقابل خورشید آغاز کرده است از این رو زمان رصد این پدید در ایران کوتاه است.
 
این ستاره شناس تاکید کرد: پدیده کمیاب گذر زهره از مقابل خورشید در ایران از لحظه وسط گذر تا انتهای گذر قابل مشاهده است از این رو رصدگران ایرانی فرصت کمی برای رصد در اختیار دارند.

بهترین مکان رصد پدیده زیبای گذر

دبیر انجمن نجوم اهواز به بهترین مکان های رصد پدیده گذر زهره اشاره کرد و اظهار داشت: بهترین مکان برای رویت این پدیده کشورهای ژاپن، استرالیا، فلیپین، آسیای شرقی و حوزه اقیانوسی است که گذر را به طور کامل می توانند مشاهده کنند.
 
وی با تاکید با اشاره به وضعیت رصد این پدیده در مناطق مختلف کشور، خاطرنشان کرد: در ایران هر چه به قسمت های جنوب و جنوب شرقی حرکت کنیم زمان بیشتری از پدیده گذر قابل مشاهده است از این رو بهترین منطقه کشور، چابهار است. زمان مشاهده این پدیده در قسمت های شمالی کشور کمتر می شود.
 
جعفری زاده ضمن هشدار نسبت به رصد زمان گذر از مقابل خورشید، افزود: برای رصد این پدیده به همراه داشتن تجهیزاتی چون دوربین های عکاسی قوی، تلسکوپ هایی با فاصله کانون های بالا مناسب است ولی در عین حال حتی می توان با یک شیشه جوشکاری گذر سیاره زهره را مشاهده کرد.