نجوم وفضا

مجله تایم لحظات برتر فضایی سال 2013 از دیدگاه این نشریه علمی را اعلام کرد.

 به گزارش ایسنا، گزارش حاضر به تشریح این لحظات پرداخته است:

 کشف زیباترین سیاره کهکشان راه شیری

 سیاره زیبای Kepler-37b که توسط تلسکوپ فضایی کپلر کشف شد، در فاصله 200 میلیون سال نوری از زمین حول ستاره میزبانش می‌چرخد.

 عرض این سیاره فقط سه هزار و 860 کیلومتر گزارش شده و این میزان، دو سوم اندازه عطارد و فقط 10 درصد بزرگ‌تر از ماه است.

 یافتن چنین جهانی‌هایی آسان نیست و کپلر سیارات فراخورشیدی را با جستجوی نور جزئی، به هنگام عبور آن‌ها از مقابل سیارات میزبانشان، کشف می‌کند.

 سیاره 37b به اندازه‌ای کوچک است که نور ستاره‌اش را فقط حدود 0.2 درصد تیره می‌کند.

 این شیء به اندازه‌ای به ستاره میزبانش نزدیک است که هر بار مدارگردی‌اش را در 11 روز طی می‌کند.

 جرم کیهانی مزبور فاقد هوا بوده و به طور قابل‌توجهی داغ است و وجود ارگانیسم‌های زیستی در آن غیرممکن است.

سردترین نقطه جهان

سحابی «بومرنگ» (Boomerang) ابر گازی است که از یک ستاره باستانی به جا مانده و پنج هزار سال نوری از زمین فاصله دارد.

شکل غیرمعمول این سحابی همواره برای دانشمندان معما بوده و سال جاری میلادی آن‌ها با استفاده از تلسکوپ «آلما» (آرایه میلی‌متری-زیرمیلی‌متری بزرگ آتاکاما) در بیابان شیلی، از این راز رمزگشایی کردند.

آن‌ها دریافتند این سحابی در واقع، کره‌ای است، اما نوار ضخیمی از غبار، بخشی از نور ستاره‌ای‌ را که از شن‌ها منعکس می‌شود، جذب می‌کند و مابقی آن در یک شکل کراوات روبانی‌شکل می‌درخشد.

بخشی از سحابی در دمای -272 درجه سانتی‌گراد به سر می‌برد که این میزان 1.1 درجه سانتی‌گراد بالاتر از صفر مطلق است و حتی فضای بین‌کهکشانی با دمای -270 درجه سانتی‌گراد گرم‌تر از دمای این سیاره است.

برخورد ستارگان طلا تولید می‌کند

طلا به اندازه‌ای سنگین است که تولید آن به یک انفجار ویژه نیاز دارد و یک نظریه موجود برای تولید آن همواره تصادم بین ستارگان نوترونی فشرده است.

در سال 2013، تلسکوپ «سویفت» ناسا اشعه‌های گامایی را در فاصله 3.9 میلیارد سال نوری از زمین رصد کرد و یک هفته بعد، تلسکوپ هابل ناسا همین نقطه را مشاهده و تراکمی قدرتمند از انرژی مادون قرمز را کشف کرد که با فوران اتم‌های دارای جرم تقریبا سه هزار برابر جرم زمین همراه بودند. علائم جدید از تعدادی از این اتم‌ها نشان داد که آن‌ها طلای خالص هستند.

هم‌اکنون این پرسش مطرح است که چنانچه برخورد بین دو ستاره می‌تواند چنین حجمی از این فلز گرانبها را تولید کند، چرا این ماده تا این اندازه کمیاب است.

پاسخ موجود این است که خود این تصادم‌ها کمیاب هستند و در کهشکان راه شیری هر 100 هزار سال یک بار، چنین برخوردی رخ می‌دهد.

توفان قطب شمال زحل

توفان‌های زمینی با بادهای دارای سرعت 240 کیلومتر در ساعت و اندازه بزرگشان، به اندازه کافی سهمگین هستند.

با این حال، فضاپیمای کاسینی در سال 2013 یک ابرتوفان را در قطب شمال زحل کشف کرد که قطر چشم آن هزار و 900 کیلومتر بوده و سرعت بادهای آن از 531 کیلومتر در ساعت تجاوز می‌کنند.

کاسینی پیش‌تر گردبادهای خشنی را در قطب شمال زحل کشف و فضاپیمای Voyager نیز در سال‌های 1980 و 1981 چنین توفان‌هایی را گزارش کرده بود، اما زمستان، قطب‌شمال این سیاره را به مدت 30 سال از نور خورشید محروم و امکان کشف عامل ایجاد این توفان‌ها را غیرممکن کرده بود.

با ظهور فصل بهار این سیاره، کاسینی و دانشمندان از اندازه این توفان در حیرت فرو رفتند.

این توفان که ده‌ها سال حضور داشته، به آب‌های گرم اقیانوسی برای سوخت‌رسانی‌اش نیاز ندارد و می‌تواند زندگی خشن و طولانی را پیش روی خود داشته باشد.

کهکشان‌های ریز و ماده تاریک

در حواشی کهکشان راه شیری، حدود 160 کهشکان‌ بسیار کوچک‌تر به نام «خوشه‌های کروی» وجود دارند که هر یک دارای فقط یک میلیون ستاره یا بیشتر هستند.

همچنین، در فاصله دو میلیارد سال نوری از زمین و در یک خوشه کهکشانی به نام Abell 1689، صد و شصت هزار خوشه وجود دارند.

دانشمندان با استفاده از تلسکوپ فضایی هابل، توزیع خوشه‌های کروی این خوشه کهکشانی را تحلیل کردند و دریافتند که آن‌ها عمدتا در نزدیک مرکز شکل‌گیری کهکشانی متراکم شده‌اند. این موضوع سرنخ‌هایی را در مورد ماده تاریک ارائه می‌دهد.

گفته می‌شود، ماده تاریک در سال‌های پس از «انفجار بزرگ» در گاز و غبار، تجمع کرده و سرانجام به شکل‌گیری کهکشان‌ها منجر شده است.

بزرگ‌ترین دریاچه‌ها بر روی تیتان

تیتان مملو از هیدروکربن‌ها (بلوک‌های بنیادی سازنده حیات) است، اما دمای -179 درجه سانتی‌گرادی این قمر آن را برای آغاز حیات بیش از اندازه سرد کرده است.

تلسکوپ فضایی کاسینی یک ویژگی زمین‌مانند را بر روی تیتان یافته و آن وجود دریاچه‌های بزرگ در نزدیکی شمالی‌ترین عرض جغرافیایی این جرم کیهانی است.

این دریاچه‌ها مملو از اتان و متان هستند و نوار خشکی از مواد اطراف آن‌ها را احاطه کرده است.

کاسینی پس از 9 سال و اتمام زمستان 30 ساله این قمر و کنار رفتن ابرها، موفق به مشاهده این دریاچه‌ها شد.

کریس ‌هادفیلد، فضانورد آوازخوان

کریس‌ هادفیلد سال جاری میلادی در ایستگاه بین‌المللی فضایی به آواز خواندن پرداخت و بسیاری در سراسر جهان نظاره‌گر هنرنمایی وی بودند.

فضا برای بسیاری از زمینیان مکانی کاملا بیگانه است و زمانی که این محیط به مکانی برای موسیقی و بازی‌های شادکننده تبدیل می‌شود، انسانی‌تر و واقعی‌تر از گذشته می‌شود.

20 میلیارد زمین

در ماه نوامبر تیمی از دانشمندان دریافتند که حدود 20 میلیارد جهان زمین‌مانند در کهکشان راه شیری وجود دارند.

انفجار شهاب‌سنگ روسیه

در تاریخ 15 فوریه سال 2013، یک شهاب‌سنگ 10 تنی با سرعت 67 هزار کیلومتر در ساعت، بر روی شهر چلیابینسک روسیه منفجر شد.

این سنگ آسمانی که در 23.3 کیلومتری بالاتر از سطح زمین منهدم شد، به هزار و 491 نفر آسیب رساند و به هفت هزار و 200 ساختمان نیز صدمه زد.

فضاپیمای Voyager 1 رسما منظومه شمسی را ترک کرد

فضاپیمای Voyager 1 در سال 1977 به فضا پرتاب شد و از آن زمان تاکنون با سرعت 56 هزار کیلومتر در ساعت در حرکت بوده است.

در سال 2013 تحلیلگران اعلام کردند این سامانه منظومه شمسی را ترک کرده و نخستین شیء ساخته دست بشر لقب گرفته که به اعماق فضای بین ستاره‌ای وارد شده است.