نجوم وفضا

سرانجام پایان عصر شاتل‌های فضایی فرا رسید، چراکه پرواز شاتل فضایی ایندیور مطابق برنامه آخرین گام در تاریخ پرفراز و نشیب شاتل‌های فضایی خواهد بود.

در این میان کاهش بودجه ناسا که در دوران آپولو‌ها رشد بی‌نظیری را شاهد بود، باعث شد تا پروازهای سرنشین‌دار به طور کنترل شده‌تری دنبال شود و عمدتا به تحقیق و بررسی شرایط اقامت در فا بریو بدنو انجام آزمایش‌هایی در مدار زمین محدود شود. همین مساله بود که ایده شاتل‌های فضایی را مطرح کرد و درنهایت به ایده ایستگاه‌های فضایی منتهی شد.

شاتل‌های فضایی که از فناوری 30 سال قبل استفاده می‌کنند، نوعی اتوبوس هوایی با قابلیت پرواز به مدارزمین هستند. ویژگی بزرگ این سامانه‌های حمل و نقل مداری در این نکته نهفته بود که امکان حمل و نقل حجم بالایی از تجهیزات و تعداد بیشتری از فضانوردان نسبت به پرتابه‌های قبلی را به مدار زمین داشت و به همین دلیل می‌توانست نه تنها به عنوان ابزار انتقال بار به مدار باشد که آزمایشگاه موقتی برای ماموریت‌های کوتاه و بلند فضایی نیز به شمار می‌رفت.

خدمه شاتل‌ها می‌توانستند در مدتی که در مدار زمین حضور دارند آزمایش‌های مختلف زیستی و علمی را انجام دهند و در عین حال بسیاری از ماهواره‌ها و ابزارهای دیگر را به مدار ببرند. شاید یکی از معروف‌ترین وسایلی که شاتل‌های فضایی با خود به مدار زمین بردند، تلسکوپ فضایی هابل باشد؛ ابزاری که به طور عمده دید بشر را نسبت به عالم تغییر داد و البته این کار را به لطف تعمیرهایی که خدمه شاتل‌های فضایی انجام دادند، صورت داد.

البته سفر شاتل‌های فضایی چندان سفر‌های بی‌خطری هم نبوده است. دوباره شاتل‌های فضایی دچار حادثه شدند و در مجموع جان 14 فضانورد ناسا را گرفتند. یک‌بار شاتل چلنجر هنگام پرتاب به مدار زمین دچار حادثه شد و در مقابل چشم مردمی که شاهد پرتابش بودند منفجر شد و یک‌بار نیز شاتل فضایی کلمبیا پس از انجام موفق ماموریت و هنگام بازگشت به زمین، منفجر شد.

با همه اینها شاتل‌های فضایی مهم‌ترین وسیله حمل‌و نقل فضایی در 3 دهه گذشته بوده‌اند، اما مشکلات ایمنی باعث شد 3 شاتل باقیمانده(ایندیور، آتلانتیس و دیسکاوری) در مسیر بازنشستگی قرار گیرند. پس از حادثه کلمبیا غیر از یک مورد که شاتل به ملاقات تلسکوپ فضایی هابل رفت تا آن را تعمیر کند مقصد دائمی شاتل‌های فضایی، ایستگاه بین‌المللی فضایی بوده است تا بتواند آن را هر چه زودتر تکمیل کند.

شاتل فضایی ایندیور نیز طبق برنامه قرار است آخرین پرواز شاتل را در حالی انجام دهد که هنوز جانشینی برای آنها معرفی نشده است و اگر در شرایط اضطراری این پرواز‌ها تمدید نشوند عملیات رفت و برگشت به ایستگاه بر عهده سفینه‌های قدیمی سایوز روسی گذاشته خواهد شد.

شاتل فضایی ایندیور قرار بود برای آخرین بار بامداد روز شنبه این هفته زمین را به مقصد مدار زمین ترک کند اما در آخرین دقایق به دلیل مشکلی که در یکی از سیستم‌های فرعی مشاهده شد این پرواز کنسل و به دوشنبه موکول شد تا در صورت عدم بروز مشکل خاصی، این پرواز در بامداد دوشنبه صورت پذیرد. (جزئیات این رویداد را می‌توانید در بخش دانش سایت جام‌جم دنبال کنید). که این پرواز نیز حداقل تا دوشنبه آینده به تعویق افتاد.

فرماندهی آخرین پرواز ایندیور را مارک کلی بر عهده خواهد داشت. او که برای چهارمین بار راهی مدار زمین خواهد شد بتازگی بحرانی شدید را از سر گذرانده است؛ بحرانی که چیزی نمانده بود او را از فرماندهی شاتل کنار بگذارد.

او برای نخستین‌بار جمعه این هفته از بیمارستان خارج و در حالی که تحت‌نظر پزشکان بود به فلوریدا پرواز کرد تا شاهد پرواز همسرش باشد. در حالی که پیش از این گفته می‌شد به دلیل تاثیری که این حادثه بر روحیه «کلی» ممکن است بگذارد، شاید او از فرماندهی برکنار و نفر جانشین او فرماندهی را بر عهده بگیرد.

دیگر خدمه آخرین پرواز اندیور عبارتند از جورج جانسون در سمت خلبان شاتل که دومین پروازش به مدار را تجربه خواهد کرد. مایکل فینکل (سومین پرواز به مدار)، رابرت ویترو از آژانس فضایی اروپا و مهندس پرواز (سومین پرواز به مدار)، اندرو فوستل و گرگوری شمیتوف که هر دو دومین پروازشان به مدار را تجربه خواهند کرد.

این ماموریت همانند ماموریت‌های اخیر شاتل‌های فضایی به مقصد ایستگاه بین‌المللی فضایی انجام خواهد پذیرفت تا بخش دیگری از وسایل و تجهیزاتی که باید در این ایستگاه تعبیه شود به آن منتقل شود و به همین دلیل این ماموریت نیز با چندین راهپیمایی فضایی همراه خواهد بود.

مدت این ماموریت 15 روز پیش‌بینی شده است اما ممکن است در صوت بدی آب و هوا در سایت فرود اندکی به طول این پرواز اضافه شود.

داستان ماموریت نهایی آتلانتیس