نجوم وفضا

اگر روزی خورشید ناگهان خاموش شود (البته از نظر فیزیکی غیرممکن است) ما انسان‌ها و سایر شکل‌های حیات تا کی می‌توانیم به زندگی خود روی این سیاره بدون خورشید ادامه دهیم؟

همان‌طور که اگر یک لیوان چای داغ را داخل یخچال بگذارید، فورا سرد نخواهد شد؛ در صورتی‌که روزی خورشید خیلی ساده خاموش شود (اتفاقی که البته از نظر فیزیکی غیرممکن است)، زمین نیز برای چند میلیون سال (حداقل در مقایسه با فضای پیرامون خود) گرم باقی خواهد ماند. اما ما که ساکنان سطح زمین هستیم، این سرما را بسیار زودتر از چنین زمانی حس خواهیم کرد.

تنها طی یک هفته دمای سطح زمین به زیر صفر درجه سلسیوس افت خواهد کرد و ظرف مدت یک سال، دمای سطحی زمین به 100- درجه سلسیوس خواهد رسید. لایه‌های سطحی اقیانوس‌ها یخ خواهد زد، اما در کنایه‌ای ظریف؛ همین یخ سطحی همانند عایقی برای آب‌های عمیق عمل می‌کند و برای مدت صدها هزار سال مانع از یخ بستن کل اقیانوس می‌شود. میلیون‌ها سال پس از آن، سیاره ما به وضعیتی پایدار با دمای 240- سلسیوس خواهد رسید. به گفته دیوید استیونسن، استاد علوم سیاره‌ای موسسه فناوری کالیفرنیا (کلتک)، در این دما تابش حرارتی هسته زمین با حرارتی که توسط زمین به درون فضا تابانده می‌شود برابر می‌شود.

اگرچه برخی از میکروارگانیزم‌هایی که در پوسته زمین زندگی می‌کنند به حیات خود ادامه خواهند داد، اما بخش اعظم حیات تنها چند صباحی پس از خاموشی خورشید زنده خواهند ماند. فوتوسنتز بی‌درنگ متوقف خواهد شد، و اغلب گیاهان تنها ظرف چند هفته خواهند مرد. با این وجود، درختان بزرگ‌تر به لطف متابولیسم کند و ذخیره شکر قابل توجه‌شان، می‌توانند تا چند دهه به حیات خود ادامه دهند. اگرچه با از بین رفتن قاعده هرم غذایی، اکثر حیوانات به سرعت از بین خواهند رفت؛ اما لاشه‌خواران حداقل تا زمانی که سرما آنها را از پای در نیاورده است، می‌توانند با تغذیه از بقایای مردگان به زندگی خود ادامه دهند.

انسان‌ها می‌توانند با زندگی درون زیردریایی‌ها در عمیق‌ترین و گرم‌ترین بخش‌های اقیانوس به حیات خود ادامه دهند؛ اما گزینه جذاب‌تر می‌تواند اقامت در سکونت‌گاه‌هایی باشد که از حرارت زمین یا انرژی هسته‌ای نیرو می‌گیرند. یکی از مکان های مناسب برای زندگی در آن روزگار ایسلند خواهد بود. مردم این جزیره در حال حاضر نیز حرارت 87 درصد از خانه‌های خود را با استفاده از انرژی زمین‌گرمایی تامین می‌کنند. به گفته اریک بلاکمن، استاد اخترشناسی دانشگاه روچستر، انسان می‌تواند برای صدها سال به بهره‌برداری از گرمای آتشفشانی ادامه دهد.

البته خورشید نه تنها به زمین گرما می‌بخشد، بلکه وجود این ستاره همچنین باعث می‌شود تا زمین در مدار خود باقی بماند. اگر جرم خورشید به ناگهان ناپدید شود (اتفاقی که باز هم کاملا غیرممکن است)، زمین نیز در فضا رها خواهد شد؛ همانند توپی که به ریسمانی بسته است و ناگهان ریسمان رها می‌شود.