نجوم وفضا

کاوشگر «فرصت» ناسا که در ابتدای حضور خود در سیاره مریخ قرار بود برای سه ماه به فعالیت بپردازد، این هفته دهمین سالگرد حضور خود در سیاره سرخ را جشن خواهد گرفت.

  مریخ‌نورد 984 میلیون دلاری فرصت در فاصله بیش از 8000 کیلومتری زمین در روز 24 ژانویه سال 2004 برای اولین بار در سیاره سرخ فرود آمد.

 البته که «فرصت» به پیچیدگی و جالبی «کنجکاوی» که از پیشرفته‌ترین فناوری در میان کاوشگرهای طراحی شده برخوردار بوده، نیست که پنج ماه پیش با فرود منحصربفرد خود در استوای مریخ، جهان را شگفت‌زده کرد.

کاوشگر «فرصت» پس از سالها حرکت در مریخ اکنون نشانه‌های پیری را بروز می‌دهد. این مریخ‌نورد از یک مفصل آرتروزی در بازوی روباتیک خود برخوردار بوده و به دلیل چرخ جلو بسیار بزرگ آن بیشتر به سمت عقب حرکت می‌کند.

در چند ماه گذشته، این کاوشگر در یک تپه غنی از خاک رس در دامنه غربی دهانه اندوور قرار داشته که با صحنه‌های پیش‌روی سابق آن بسیار متفاوت است. فرصت قصد دارد در چند ماه آینده از این نقطه خارج شده و سپس به سمت جنوب که به نظر از احتمالات بیشتری در کشفیات برخوردار بوده، حرکت کند.

مدتها پیش از آنکه کاوشگر کنجکاوی به روبات مورد علاقه همه تبدیل شود، فرصت این جایگاه را در اختیار داشت.

کاوشگر شش چرخ خورشیدی «فرصت» 10 سال پیش با چتر در دهانه عقاب در نیکره جنوبی مریخ فرود آمد. چند هفته قبل از آن، کاوشگر دوقلوی آن موسوم به روح در سمت مخالف سیاره فرود آمده بود.

در ماه‌های ابتدایی آغاز به کار، «فرصت»، جهات تمام مسیرها، سنگهای لمس شده و حتی ارزیابی سلامت کاوشگر «روح» را دنبال می‌کرد.

این کاوشگر به سرعت توانست مفهوم نامش را نشان داده و در یک بستر دریاچه قدیمی حاوی مواد معدنی حاصل از وجود آب به عنوان اولین نشانه حیات وارد شد. در گام بعدی، فرصت نشانه‌هایی از یک محیط باستانی گرمتر و مرطوبتر از حالت کویری و سرد کنونی مریخ را شناسایی کرد.

کاوشگر «روح» از سوی دیگر در یک منطقه کم‌اهمیت‌تر فرود آمده و برای شناسایی شواهد زمین‌شناسی از وجود آب در گذشته مجبور شد مسافتی را سفر کند. پس از شش سال فعالیت مولد در مریخ، «روح» در سال 2010 در سکوت فرورفته و برای همیشه در شن مریخ باقی ماند.

«فرصت» با ورود به دهمین سال فعالیت خود برای چندین ماه به بررسی ترکیبات شیمیایی و تعیین سن سنگهای جالب در موقعیت کنونی خود پرداخته و سپس مجددا حرکت خود را آغاز خواهد کرد.