نجوم وفضا

مهندسان دانشگاه استفورد روبات خارپشتی را برای کاوش بر روی قمر مریخ طراحی کرده اند.مارکو پاوونه" استادیار دانشکده هوانوردی و فضانوردی استنفورد و همکارانش روبات کروی موسوم به "خارپشت" ساخته اند که نیم متر عرض دارد و با میخ هایی پوشانده شده که چرخش و پرش آن را بر روی سطح قمر "فوبوس" که گرانش بسیار کمی دارد آسان می کند.

فوبوس یکی از قمرهای کوچک مریخ است که حدود 22.2 کیلومتر قطر دارد. از زمان کشف فوبوس و خواهرش قمر دیموس در 1877 تا کنون اطلاعات بسیار کمی در مورد فوبوس به دست آمده است.

فوبوس می تواند بدون خطر فرود بر روی این سیاره چیزهایی زیادی در مورد مریخ به ما بگوید. این قمر مکان بسیار مناسبی برای آزمایش فناوریهای لازم برای اکتشاف مریخ است.

به همین دلیل محققان آمریکایی، سازمان فضایی اروپا، کانادا و روسیه همگی قصد دارند ماموریت هایی را برای اکتشاف فوبوس به انجام برسانند.

مشکل اینجاست که گرانش فوبوس یک هزارم گرانش زمین است. این امر موجب می شود حرکت بر روی این قمر با استفاده از وسایل نقلیه دارای چرخ، تایرهای عاج دار و کاوشگرهای پادار دشوار باشد چرا که گرانش پایین به معنای اصطکاک هیچ یا اندک است از این رو ساخت کاوشگری برای حرکت بر روی فوبوس یک چالش بوده است.

اکنون محققان استنفورد با همکاری آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا و دانشگاه فناوری ماساچوست MITیک روبات خارپشت را به طور ویژه برای فوبوس طراحی کرده اند.

این کاوشگر کروی است و از سطوح زیادی تشکیل شده که با پانل های خورشیدی و میخ پوشانده شده است.

زیر پوسته این خارپشت سه صفحه گردان قرار دارد. همانطور که این صفحات می گردند میخ ها با فرو رفتن در سطح فوبوس، موجب می شوند این کاوشگر بغلتد و بپرد.

با این حال این خارپشت فقط نیمی از برنامه است. نیم دیگر ، فضاپیمای مدارگرد فوبوس است.

این فضاپیما به اندازه یک میزچایخوری است، انرژی آن از طریق پانل های خورشیدی تامین می شود و می تواند تا شش خارپشت را به این قمر برده و نظارت کند.

از آنجا که فوبوس صدها میلیون مایل از مرکز کنترل ماموریت فاصله دارد، گفته می شود این فضاپیما و خارپشت هایش ، خودکار خواهند بود.

ماموریت اکتشاف فوبوس سه سال طول می کشد که دو سال آن، مدت زمانی است که طول می کشد تا این کاوشگر از زمین به فوبوس برسد.

فضاپیمای این ماموریت وقتی به فوبوس رسید، از مدار آن اسکن کرده و نقشه توپوگرافی تهیه می کند. سپس در فاصله چند روز یکی یکی خارپشت ها را به سطح فوبوس می فرستد. این خارپشت ها اطلاعات به دست آمده را از به فضاپیما و آن نیز به زمین ارسال می کند.

تمرکز این ماموریت بر روی دهانه استیکنی خواهد بود چرا که در بالای آن منطقه لاگرانژ قرار دارد که نیروهای گرانشی مریخ و فوبوس از تعادل خارج می شوند.

یک دلیل دیگر برای انتخاب گودال استیکنی این است که این گودال بسیار عمیق است از این رو امکان دسترسی به ساختار داخلی این قمر نیز وجود دارد.

در حال حاضر نمونه اولیه این فضاپیما و دو نسل از نمونه های اولیه خارپشت ها ساخته شده اند. نسل سوم خارپشت ها نیز در حال ساخت است.

اگر چه هنوز هیچ زمان رسمی برای انجام ماموریت به فوبوس مشخص نشده است اما محققان امیدوارند این ماموریت در 20 سال آینده انجام شود.