نجوم وفضا

اتاق کیهانی

با توجه به این که درسال‌های آغاز عصر کیهان‌نوردی، سفر به فضا در ناو‌های تک‌نفره انجام می‌شد، کارشناسان معتقد بودند کیهان‌نوردان باید تحمل تنهایی را داشته باشند.

یکی از آموزش‌های کیهان‌نوردان زندگی در اتاقکی بود که آن را «اتاق کیهانی» می‌نامیدند. در این اتاق فلزی کاملا ایزوله، شرایطی همچون یک ناو بزرگ فضایی برقرار بود، سکوت مطلق وجود داشت و ارتباط کیهان‌نورد با دنیای خارج و محیط پیرامون‌شان قطع می‌شد؛ اما این تنها مشکل «زندانی» نبود؛ در این اتاق‌ها باید پدیده‌های دیگری مثل فشار هوای بالا و پایین‌تر از حد معمول، گرما و سرما را همراه با آزمایش‌های دیگر تحمل کنند.

والنتین بوندارنکو در اتاقک کیهانی، دوره 10 روزه « سفر فضایی» را طی می‌کرد. هوای داخل آن اکسیژن خالص بود. در آن روز بوندارنکو پس از نمونه‌گیری پزشکی معمولی و بعد از ضدعفونی کردن محل نمونه‌گیری دستش با پنبه آغشته به الکل، دچار غفلت شد و آن را روی اجاق برقی انداخت.

شعله ایجاد شده باعث انفجار هوای داخل اتاقک گردید. گرچه گروه نجات خیلی سریع وارد کار شد؛ اما نمی‌توانستند در اتاقک را فوری باز کنند. آن روز در اتاق کیهانی، برنامه فشار هوای پایین برقرار بود. برای جبران کمبود فشار هوا، درصد اکسیژن را تا مرحله خلوص بالا برده بودند.

آنها که اهل غواصی هستند می‌دانند غواصان مناطق عمیق که ساعت‌ها از اکسیژن خالص تنفس کرده‌اند نمی‌توانند فورا به سطح بیایند زیرا در این صورت دچار مرگ خواهند شد.

غواص بتدریج بدن خود را با شرایط مشابه و نزدیک به فشار هوا و ترکیبات طبیعی جو زمین که اکسیژن بخش کوچکی از آن است، وفق می‌دهد. به دلیل آن که هوای داخل اتاقک کیهانی سرشار از اکسیژن بود، با وجود حادثه آتش‌سوزی گروه نجات نمی‌توانستند دریچه اتاقک را فورا باز کنند زیرا فشار هوای داخل اتاق و بیرون یکسان نبودند و اگر در را باز می‌کردند مرگ فوری به سراغ بوندرانکو می‌آمد.

در داخل اتاقک هوای چندانی نمانده بود و آتش شدت نداشت؛ اما بوندارنکو هم از کمبود اکسیژن و هم از سوختگی در حال مرگ بود. تغییر فشار هوای اتاق هم براحتی ممکن نبود. به هر حال زمانی در اتاقک باز شد که کیهان‌نورد جوان جراحات وحشتناکی داشت.

بوندارنکو بشدت سوخته بود؛ اما در همان حال مرتبا تکرار می‌کرد که هیچ کس مقصر نیست و حادثه در اثر اشتباه خود او رخ داده است. او را به بیمارستان بسیار مجهز «بوتکین» منتقل کردند. در آنجا، وی با نام مستعار ثبت شد. پزشکان سعی کردند او را از مرگ نجات دهند؛ اما بوندارنکو پس از 16 ساعت زجر، درگذشت.

بوندارنکو براساس پرونده پزشکی، بر اثر شوک ناشی از سوختگی جان داد. جسدش را به زادگاهش «خارکف» در «اکراین» بردند و دفن کردند. بر سر قبر او تا زمان فروپاشی شوروی سنگی نصب شده بود که اصلا مشخص نمی‌کرد او یک کیهان‌نورد بوده است زیرا تا آن زمان نه از او و نه از دیگرانی که عضو نخستین گروه کیهان نوردان شوروی بودند؛ اما به فضا سفری نداشتند نامی به عنوان کیهان نورد برده نمی‌شد. این حادثه 25 سال پنهان ماند.