نجوم وفضا

کره سماوی
کره سماوی عبارت است از
یک کره تخیلی بزرگ بی انتها که «زمین» را در برگرفته و به نظر می‌رسد که
کلیه اجرام آسمانی به آن چسبیده‌اند. «استوای سماوی» نیز تصویری است از
استوای زمین روی کره سماوی ، به همین ترتیب «قطبین سماوی» تصویری از قطب
شمال و جنوب جغرافیایی زمین ، بر روی کره سماوی می‌باشد. «دایرة البروج» یا
دایره گرفتگی می‌تواند تصویر مدار گردش زمین بر روی کره سماوی باشد و یا
به تعبیری ، مسیر عبور سالیانه خورشید در آسمان (این مسیر دارای انحراف
4/23 درجه‌ای نسبت به استوای سماوی است، که خود معلول انحراف 4/23 درجه‌ای
محور زمین می‌باشد). «قطبین دایرة البروج» محل تلاقی کره سماوی و خط فرضی
است که عمود بر مرکز دایرة البروج ترسیم شده است.

منطقة البروج و دایرة البروج
یکی از اولین مناطقی که
شما ممکن است مایل باشید در آسمان شب مورد شناسایی قرار دهید، منطقة البروج
و خط مرکزی آن یعنی دایرة البروج است که در درون آن نوار زمین ، خورشید ،
ماه و سیارات عبور می‌نمایند. ضمن این که کره زمین گردش سالانه را در مدار
خود انجام می دهد، به نظر می رسد که خورشید مسیری را نسبت به آسمان پشت سر
خود در درون ستارگان می پیماید. این مسیر ظاهری را اصطلاحاً دایرة البروج
یا دایره گرفتگی گویند و سطحی شامل 8 درجه شمال و جنوب آن، منطقه البروج می
گویند. از آنجا که تمام سیارات (به جز پلوتو) کم و بیش در صفحه ای هم خوان
با زمین حرکت می کنند، لذا همه در درون نوار دایرة البروج هستند.

دایرة البروج زمین در یک سال شمسی یک بار به دور
خورشید در جهت مغرب به مشرق می چرخد. در نتیجه ، چنانکه یک ناظر زمینی
بتواند وضعیت خورشید را نسبت به ستارگان آسمان ، در مدت یک سال در نظر
داشته باشد، ظازرا چنین خواهد پنداشت که این خورشید بوده که در مدت یکسال
شمسی یک بار به در زمین گشته است. مسیر حرکت ظاهری سالانه خورشید به دور
زمین را دایرة البروج می نامند. به عبارت دیگر دایرة البروج ، دایره عظیمه
ای است که بر روی کره سمای قرار دارد و حرکت ظاهری سالانه خورشید به دور
زمین ، بر روی آن ، صورت می گیرد. همچنین چنانکه ناظری فرضی در خورشید ،
بتواند نظاره گر زمین باشد ، مسیبر حرتکت انتقالی زمین زمین به دور خورشید
را در مسی همان دایرة البروج خواهد دید . به هیمنه علت ، دایرة البروج
بصورت دیگری نیز تعریف می شود: بدین ترتیب که محل تلاقی صفحه مسیر حرکت
انتقالی زمین با کره سماوی را نیز دایرة البروج می گویند.