نجوم وفضا

جدیدترین تصویر رصدخانه جنوب اروپا، نمای جالبی از قلب درخشان کهکشان عظیم قنطورس A‌ از میان ابرهای متراکم غبار کیهانی را به نمایش گذاشته است.

 این تصویر توسط مجموعه بزرگ تلسکوپ‌های میلیمتری بزرگ آتاکاما(آلما) در کوههای آند شیلی و در طول موج تابشی طولانی‌تری نسبت به نور اپتیکال برای کنار زدن پرده غبار نوار مرکزی قنطورس A به ثبت رسیده است.

این تصویر که در 31 مه منتشر شده، به ترکیب مشاهدات آلما در حدود یک میلی‌متر و دیگر رصدها در نور نزدیک به مادون قرمز از تلسکوپ سوفی رصدخانه لاسیلا پرداخته است

قنطورس A‌ یک کهکشان بیضوی است که امواج رادیویی قوی را منتشر می‌کند و نزدیکترین و برجسته‌ترین کهکشان رادیویی آسمان است. این کهکشان در فاصله حدود 12 میلیون سال نوری از زمین در جنوب صورت‌فلکی قنطورس واقع شده است.

قنطورس A یک هدف جذاب برای ستاره‌شناسان است که با استفاده از تلسکوپهای مختلف در طول موجهای متفاوت به مشاهده این کهکشان عظیم می‌پردازند. در نور مرئی، مشخصه باند مرکزی تاریک قنطورس A بسیاری از ویژگی‌های مرکز این کهکشان را پنهان می‌کند. این خط برجسته گاز و غبار همچنین سکونتگاه ستارگان جوان است.

نوار مرکزی غبارآلورد کهکشان و انتشارات قدرتمند رادیویی آن نشان می‌دهد که قنطورس A احتمالا محصول یک تصادف میان یک کهکشان عظیم بیضوی و یک کهکشان مارپیچی کوچکتر است. این نوار غبارآلود احتمالا باقیمانده کهکشان کوچکتر بوده که با کشش گرانشی کهکشان بیضوی بزرگتر از هم پاشیده است.

در این تصویر جدید، سنجشهای آلما به شکل سایه‌های سبز،‌زرد و نارنجی دیده می‌شود. این منظره به طراحی نقشه‌ای از موقعیت و حرکت ابرهای گاز قنطورس A پرداخته و به گفته مقامات رصدخانه جنوب اروپا، این تصاویر در میان واضحترین و حساسترین رصدها از این ویژگی‌های کهکشانی قرار دارند.

از مجموعه آلما برای شناسایی علائم منتشر شده با مولکولهای گاز مونوکسید کربن در طول‌ موج حدود 1.3 میلمتری استفاده شده است. حرکت گاز در کهکشان باعث تغییرات کوچکی در این طول‌موج شده که در تغییرات ریز رنگ در تصویر قابل مشاهده است.

گازی که به سمت ما رانده شده، در این تصویر به رنگ سبز است در حالیکه رنگ نارنجی نشان‌دهنده گاز در حال دور شدن است. از آنجایی‌که گاز به سمت چپ مرکز به سمت ما حرکت کرده و گاز سمت راست مرکز از ما دور می‌شود، این ابرها بنظر می‌رسد که در اطراف کهکشان می‌چرخند.

الما یک مجموعه 12 متری از تلسکوپهای رادیویی بوده که در ارتفاع 5000 متری فلاتی در شمال شیلی قرار گرفته است. این آنتهای جداگانه هر کدام نور را در طیف میلیمتری/زیرمیلیمتری در حدود 1000 برابر طولانی‌تر از طول‌موجهای نور مرئی دریافت می‌کنند.

مرحله اولیه علمی آلما در سال 2011 با 19 تلسکوپ آغاز شد اما ساخت این پروژه 1.3 میلیارد دلاری تا 2013 ادامه داشته که طی آن قرار است تمام 66 آنتن فوق دقیق مجموعه به طور کامل اجرایی شوند.