نجوم وفضا

مراسم آغاز هفته جهانی فضا در ایران، روز سه شنبه با سخنرانی ویکتور گارباتکو، فضانورد نام آور روسی و عضو نخستین گروه فضانوردان شوروی سابق برگزار شد.

 ویکتور گارباتکو که در سال 1960 در نخستین گروه کیهان نوردان شوروی به همراه گاگارین انتخاب شده بود در سخنرانی خود با اشاره به سال‌های نخست فعالیت خود در عرصه کیهان نوردی گفت: تمام افرادی که در گروه بودند همانند گاگارین دوست داشتند که به عنوان نخستین انسان به فضا سفر کنند اما امروز که به آن سال‌ها فکر می‌کنم، متوجه می‌شوم که گاگارین بهترین انتخاب برای سفر به فضا بود.

وی افزود: راهی را که گاگارین باز کرد، پس از آن توسط دانشمندان 40 کشور دیگر هموار شد و با توجه به پیشرفت‌هایی که در ایران صورت گرفته، امیدوارم به زودی شهروندی از این کشور هم به فضا سفر کند.

رییس دانشگاه فنی هوایی مسکو با بیان اینکه بیش از 530 نفر در راهی که گارگارین انتخاب کرد، قدم گذاشته‌اند، خاطرنشان کرد: من هم همانند گارگارین برای سفر به فضا انتخاب شدم. نخستین پرواز خود را با سایوز 7 در سال 1968 و دو پرواز دیگر را در دهه‌های بعد انجام دادم و به سبب اینکه سه پرواز در دهه‌های 60 ، 70 و 80 به فضا داشته‌ام به عنوان فضانورد سه دهه در روسیه مشهور شده‌ام.

گارباتکو با بیان اینکه ماموریت‌های وی در سه پرواز به فضا کاملا متفاوت بود، عنوان کرد: در ماموریت‌های سایوز 6 ،‌ 7 و 8 که به فاصله یک روز به فضا فرستاده شد، درصدد ایجاد جاذبه مصنوعی در فضا بودیم که سایوز 6 وظیفه فیلم‌برداری از تمام عملیات را در فضا بر عهده گرفته بود که در یکی از پرواز‌ها به دلیل عدم تبادل مناسب اطلاعات بین ماهواره‌های سایوز 7 و 8 ماموریت ناکام ماند. در ادامه تلاش کردیم تا با سیستم دستی اتصال را برقرار کنیم اما در آن زمان سیستم دستی ماهواره در حد قابل انتظار پیشرفته نبود و با توجه به اینکه سرعت سفینه قابل تنظیم نبود، در صورت برقراری اتصال بین دو ماهواره، هر دوی آن‌ها از بین می‌رفت.

وی اضافه کرد: سفر دوم من به ایستگاه فضایی سالیوت-5 انجام شد که جزو ماموریت‌های کاملا سری و نظامی بود.

رییس دانشگاه فنی هوایی مسکو ادامه داد: گروه قبلی که از طریق ایستگاه فضایی سالیوت 5 برای انجام این ماموریت اعزام شده بودند به دلیل ایجاد مشکل روانی در یکی از فضانوردان قادر به ادامه کار نبودند و همچنین در سفر دوم به دلیل مشکل ردیابی و اتصال، ماموریت ناتمام مانده و در دریاچه چنگیز فرود آمدند.

گارباتکو گفت: سفر سوم خود را به فضا در حالی آغاز کردم که گروه قبلی که یکی از افراد آن دچار مشکل روانی شده بود، اعلام کرده بودند که ایستگاه فضایی دچار آلودگی است و ماموریت لغو شد. من به همراه گلازکوف، یکی دیگر از فضانوردان به همان ایستگاه فضایی اعزام شدیم. در آنجا با ماسک‌های ضد گاز رفتیم. من شخصا هوا را استنشاق کردم و متوجه عدم آلودگی وضعیت هوا شدم که آن را به زمین گزارش دادیم و متوجه شدم دلیل تصور گروه قبلی بر آلودگی هوا، ایجاد مشکل روانی در آن‌ها بوده و تعمدی در کار نبوده است.

وی ادامه داد: در این سفر،‌ ماموریت ما بررسی،‌ عکسبرداری و نظارت بر سوژه‌های نظامی مانند سفینه‌ها، کشتی‌ها، مکان‌های نظامی و اتمی بود که به خوبی آن را به پایان رساندیم.

رییس دانشگاه فنی هوایی مسکو درباره سفر سوم خود به فضا (سالیوت 6) اظهار کرد: در این ماموریت به عنوان فرمانده سفینه به همراه فضانوردی از ویتنام به نام فانتوام به فضا رفتیم. فضانورد همراه من قهرمان خلبانی و تنها کسی بود که توانست با موشک‌های هوا به هوا یک هواپیما بمب‌افکن را ساخته و هدایت کند.

گارباتکو در ادامه با اشاره به اینکه تا چندی پیش فضانوردان توسط کیهان پیماهای شاتل ناسا و سایوز روسیه به فضا حمل می‌شدند، ادامه داد:‌ با بازنشستگی شاتلها، تنها سایوز است که فضانوردان را به فضا حمل کرده و به زمین بازمی‌گرداند. برنامه سایوز تا 2020 ادامه دارد و در سال 2020 سفینه جدیدی جانشین آن می‌شود که امکان سفر به ماه و مریخ توسط آن وجود دارد.

وی اظهار کرد: در این زمینه آزمایش‌های لازم را از مدت‌ها قبل شروع کردیم و در انستیتو تحقیقات زیست پزشکی مسکو در برنامه‌ریزی 500 روزه، مرحله تحقیقاتی را آغاز کرده‌ایم تا ببینیم سفر به مریخ و بازگشتش به زمین چه مشکلاتی در پی خواهد داشت تا آن‌ها را برطرف کنیم.

گارباتکو درخصوص ماموریت سفر به ماه که در دوره فعال وی در عرصه فضانوردی ناکام ماند، اظهار کرد: قرار بود موشک N1 محموله اصلی سفر به ماه را حمل کند که با توجه به پرتاب ناموفق این موشک ماموریت ما لغو شد.

فضانورد نامدار روسی در پایان سخنانش بزرگترین آرزوی خود را دیدن بازگشت انسان به ماه و سفر فضانوردان به مریخ عنوان کرد.

سرهنگ ویکتور گارباتکو، فضانورد نام آور روسی که در سال 1969 به کسب عنوان قهرمان اتحاد جماهیر شوروی نائل شده، متولد 1934 است. وی در سال 1952 وارد مدرسه نظامی هوانوردی شده و از سال 1956 به خدمت نیروی هوایی ارتش شوروی سابق در آمده از سال 1960 در نخستین گروه کیهان‌نوردان شوروی به همراه گاگارین انتخاب شد.

گارباتکو در 1968 از آکادمی هوایی ژوکوفسکی با درجه دکتری فنی دانش آموخته شد. وی نخستین سفر فضایی خود را در 1968 به همراه دو نفر دیگر در سایوز 7 انجام داد. سفر دوم او به همراه گلازکوف در سالیوت 5 و سومین پرواز مداری او به همراه کیهان‌نوردی از ویتنام در سالیوت 6 انجام شد.

این فضانورد برجسته روس که با پیگیری سیروس برزو، روزنامه نگار علمی و محقق ایرانی مقیم روسیه به کشورمان آمده روز شنبه در اصفهان در مراسم افتتاحیه نمایشگاه «انسان و فضا» سخنرانی کرده و در مراسم کلنگ‌زنی نخستین موزه فضایی خاورمیانه در این شهر حضور می‌یابد.